حرکت تنها بخشی از عملکرد خودرو است. هر خودرویی که حرکت میکند برای ایستادن از ترمز بهره میگیرد. لنت ترمز یکی از اصلیترین لوازم یدکی خودرو است که اگرچه به چشم نمیآید اما ایمنی سرنشینان به آن وابسته است. با وجود اهمیت این قطعه متأسفانه بخش قابلتوجهی از بازار آن به لنتهای بیکیفیت تعلق دارد. برای آشنایی بیشتر با لنت ترمز و زمان تعویض و راهنمای انتخاب آن با فروشگاه اینترنتی لوازم یدکی ماشین نو همراه باشید.
لنت ترمز
لنت ترمز نخستین بار در سال 1902 توسط فردریک لنکسر اختراع شد. در این مدت نهتنها شکل و شمایل ظاهری لنت ترمز تغییری نکرد بلکه حتی مواد اولیه آن نیز بدون تغییر باقی ماند.
سازندگان لنتهای ترمز نزدیک به یک قرن از آزبست برای ساخت این قطعه استفاده میکردند که یکی از مواد سرطانزای صنعتی محسوب میشود. اما چند سالی است که استفاده از این ماده ممنوع شده و قطعه سازان از ترکیبات دیگری برای ساخت لنت استفاده میکنند.
لنت ترمز بیش از هر قطعه دیگری در معرض اصطکاک و گرمای زیاد قرار دارد. میزان اصطکاک این قطعه با کاسه و دیسک ترمز به حدی است که خودرو را در چند ثانیه متوقف میکند. با این وصف لنتهای ترمز خیلی سریعتر از سایر قطعات خودرو فرسوده میشوند و تعویض بهموقع آنها بسیار ضروری و حیاتی است.
لنت ترمز بخشی مهمی از سیستم ترمز است که با ایجاد اصطکاک باعث کم شدن و از بین رفتن شتاب وسیله نقلیه میشود، لنت ترمز با ایجاد نیروی اصطکاکی لازم و مناسب انرژی جنبشی ماشین را به انرژی حرارتی تبدیل کرده و این عمل ماشین را از حالت حرکت به حالت سکون در میآورد.
لنت ترمز قسمتی است که با روتور تماس پیدا کرده و ضمن ایجاد اصطکاک به آن فشار وارد میکند. روتور همان دیسک تخت و براقی است که میتوانید پشت چرخ بعضی خودروها بینید. فشار و اصطکاک وارد شده به روتور، منجر به کند شدن حرکت خودرو و در نهایت توقف آن می شود.
بهترین زمان تعویض لنت ترمز
1- وقتی لنتها تا حد آخر سابیده شوند: بدون در نظر گرفتن کیفیت، هر لنتی عمر مفیدی دارد و بهمرور زمان سابیده میشود. این مدتزمان علاوه بر کیفیت مواد مصرفی به میزان استفاده و نحوه رانندگی شما نیز بستگی دارد. سابیدگی لنتها با نشانههای زیر بروز میکند:
- صدایی شبیه به جیغ در هنگام ترمزگیری
- نزدیک شدن پدال ترمز به کف خودرو به هنگام ترمزگیری
- کاهش چشمگیر در قدرت ترمزگیری
- کشیده شدن ترمز به یک سمت در هنگام ترمزگیری
- کاهش سطح روغن ترمز در مخزن
2- وقتی لنت ترمز چرب شود: گاهی نشت روغن از مخزن و لولههای انتقال آن موجب چرب شدن لنتها میشوند. اگر میزان روغن کم باشد احتمالاً شستشوی آنها با حلالهای نهچندان قوی مشکل را برطرف خواهد شد، اما زمانی که لنتها به روغن زیادی آغشته شوند برای حفظ سلامت خود و سرنشینان بهتر است آنها را تعویض نمایید. چرب شدن لنتهای ترمز با نشانههای زیر بروز میکند:
- کاهش قدرت ترمزگیری و کشیده شدن بیشازحد خودرو
- خارج شدن دود و بوی سوختگی روغن از چرخها
3- هنگامیکه لنت ترمز شکسته شود: لنت ترمز به دلایلی نظیر کیفیت پایین، گرمای بیشازحد تولیدی در هنگام ترمزگیری و یا ضربههای فیزیکی ممکن است شکسته شوند. شکسته شدن لنتها با نشانههای زیر مشخص میشود:
- نزدیک شدن بیشازحد پدال ترمز به کف خودرو در هنگام ترمزگیری
- افت شدید در قدرت ترمزگیری به دلیل کاهش سطح اصطکاک لنت ها
- قفل شدن لنت ترمز به روی دیسک که موجب ایجاد اختلال در حرکت چرخها میشود.
- خط افتادگی بر روی دیسک ترمز به دلیل زائدههایی که از شکستگی لنت ها ایجاد شده است.
انواع لنت ترمز
ارگانیک (آلی غیر آزبستی)
امروزه دیگر در لنت های ترذمز از آزبست استفاده نمی شود چون علی رغم اینکه جاذب خوبی برای گرما بودند، به علت سایش زیاد هنگام ترمزگیری غبار زیادی تولید می کردند که برای سلامت بسیار خطرناک بود .
امروزه لنت ترمز و دیگر اجزاء سیستم ترمز از مواد آلی بیزیان نظیر شیشه، لاستیک و رزین و همچنین کولار ساخته میشوند. این مواد میتوانند دمای بالا را تحمل کنند. در واقع، دمای بالا کمک میکند تا اجزاء لنت بیشتر به هم بچسبند. کولار (Kevlar) در لنت ترمزهای آلی، عنصری مهم به شمار میرود.
این لنت ها از دیگر لنت هایی که در حال حاضر موجود هستند نرمترند در نتیجه سر و صدای کمتری تولید میکنند و در مقابل نیز زودتر ساییده میشوند.
وقتی هم ساییده میشوند بیشتر از دیگر انواع ، غبار تولید میکنند. با در نظر گرفتن این موارد، لنت ترمزهای آلی گزینه مناسبی برای کامیون های سنگین یا ماشین های مسابقهای نیستند.
لنت ترمزهای آلی و کولاری بیشتر برای خودروهای کوچک و سبک وزن مناسبند که معمولاً با آن ها به صورت تهاجمی رانندگی نمیشود.
فلزی و نیمه فلزی
امروزه بیشتر خودروها از لنت های فلزی استفاده میکنند. بر خلاف تصور معمول، این گونه لنت ها فقط یک تکه فلز نیستند بلکه از تراشه های فلزی همراه با رزین تشکیل شده اند. برخی از متداول ترین آنها مس، برنج، فولاد، آهن، و گرافیت است.
این مواد همگی با هم مخلوط شده و با رزین ها بهم میچسبند تا شکل لنت را به خود بگیرند.
دلیل متداول بودن لنت های فلزی واضح است: این لنت ها ارزان و بادوام هستند، عملکرد بالایی دارند و گرمای ناشی از اصطکاک با سطح روتور را بخوبی منتقل و دفع میکنند.
تنها عیب لنت های فلزی این است که سنگین هستند و بر روی مصرف سوخت خودرو کمی تأثیر منفی میگذارند. همچنین بدلیل وزن زیاد این لنت ها، از آنها در خودروهای مسابقهای استفاده نمی شود.
چون این لنت ها از فلز ساخته شدهاند بیشتر از انواع دیگر لنت، باعث خوردگی روتور میشوند. لازم بذکر است که لنت های فلزی وقتی داغ میشوند بهتر کار میکنند. وقتی خودرویی که لنت ترمز فلزی دارد در یک روز سرد حرکت میکند، پس از ترمز گیری مسافت بیشتری طی میکند تا متوقف شود.
سرامیکی
لنت ترمزهای سرامیکی نیروی متوقف کننده زیادی دارند، دیر ساییده میشوند و بسیار سبک هستند. لنت های سرامیکی از الیاف سرامیک، ماده پرکننده و مواد چسباننده ساخته شدهاند. همچنین مقدار کمی الیاف مس نیز در آن ها به کار رفته است.
سرامیک گرما را بخوبی پراکنده و دفع میکند؛ و چون در ساخت این گونه لنت ها بیشتر از سرامیک استفاده شده است؛ موجب میشود عملکرد ترمز حتی پس از ترمزهای شدید و مکرر نیز بالا باشد.
لنت های سرامیکی با استفاده مکرر، زیاد ساییده نمیشوند و این بدان معناست که در مقایسه با انواع دیگر لنت، غبار کمتری تولید میکنند. غباری که این لنت ها تولید میکنند دارای رنگ روشنتری است و به چرخ نیز نمیچسبد. با همه این تفاسیر، لنت های سرامیکی به خاطر قیمت بالایشان در وسایل نقلیه معمولی کمتر استفاده میشوند.
این ویژگی و نیز وزن سبک این نوع لنت ترمز باعث شده که در خودروهای ویژه مسابقات اتومبیلرانی که معمولاً با سرعت زیاد رانده میشوند، از لنت های سرامیکی استفاده شود.
در جدول زیر می توانید مقایسه ای بین مدلهای مختلف لنت ترمز مشاهده نمایید.
نوع لنت | مزایا | معایب |
فلزی- نیمه فلزی |
ارزان و براحتی در دسترس با دوام، با عملکرد خوب |
باعث سایش سریعتر روتور می شود.
سنگین تر بوده و بر میزان مصرف سوخت تاثیر دارد. برای گرم شدن نیاز به زمان دارد. |
آلی | کم صدا، دوستدار محیط زیست | سرعت سایش بیشتر و تولید غبار بیشتری دارد. |
سرامیکی | بهترین عملکرد؛ فوق العاده با دوام. سبک وزن | گران |
در لنت های سرامیکی فشردگی و تراکم هم عامل موثری به شمار میرود وهم ضریب سختی سایشی این 2 پارامتر با اندازه گیری هم زمان دانسیته و جذب آب و ضریب سایش قطعات درگیر در اجزای لنت که عمل اصطکاک و توقف را رقم میزنند قابل انجام است /موفق باشید