بدنه خودرو همواره در معرض خطرات مختلفی مانند سنگریزه‌ها، گل و لای، آب و سایر آلودگی‌های جاده‌ای است. این خطرات می‌توانند در طول زمان به بدنه و قسمت‌های حساس خودرو آسیب بزنند. به همین دلیل، خودروها مجهز به قطعات محافظتی مانند گلگیر و شلگیر هستند. این قطعات، علاوه بر اینکه به زیبایی خودرو کمک می‌کنند، نقش مهمی در حفاظت از خودرو در برابر آسیب‌ها و خطرات محیطی دارند. در این مقاله، تفاوت گلگیر و شلگیر را بررسی و به اهمیت آنها در خودرو می‌پردازیم.
عملکرد و نقش گلگیر در خودرو
گلگیر به عنوان یکی از قطعات اصلی در بدنه خودرو، از بخش‌های حساس و قابل آسیب مانند چرخ‌ها و قطعات جلوی خودرو محافظت می‌کند. هنگامی که خودرو در حال حرکت است، چرخ‌ها با سرعت بالا گل و لای، سنگریزه و دیگر آلودگی‌های جاده‌ای را به هوا پرتاب می‌کنند. اگر گلگیر وجود نداشته باشد، این مواد ممکن است به بدنه خودرو برخورد کرده و آسیب‌های ظاهری و حتی فنی ایجاد کنند.
اهمیت گلگیر در خودروهای آفرود
خودروهای آفرود که برای حرکت در جاده‌های ناهموار و شرایط سخت ساخته شده‌اند، بیش از سایر خودروها به گلگیرهای مقاوم نیاز دارند. این خودروها معمولاً در مسیرهایی حرکت می‌کنند که دارای سنگ، گل و آب فراوان هستند. به همین دلیل، گلگیرهای مخصوص آفرود از مواد بسیار مقاوم‌تری ساخته می‌شوند تا در برابر ضربات شدید مقاومت کنند و از آسیب به بدنه خودرو جلوگیری نمایند.
مواد ساختاری گلگیر
گلگیرها از جنس‌های مختلفی ساخته می‌شوند که بر اساس نوع خودرو و کاربرد آن متفاوت است:
- فلزات: برای خودروهای سواری و آفرود معمولاً از فلزاتی مانند فولاد یا آلومینیوم استفاده می‌شود که مقاومت بالایی دارند.
- پلاستیک فشرده: در برخی خودروها به ویژه خودروهای اقتصادی‌تر، از پلاستیک فشرده برای کاهش وزن و هزینه استفاده می‌شود. این نوع گلگیرها سبک‌تر هستند و به کاهش مصرف سوخت خودرو کمک می‌کنند.
- ترکیبات کامپوزیتی: برخی از گلگیرهای پیشرفته از مواد ترکیبی ساخته می‌شوند که هم سبک و هم مقاوم هستند.
عملکرد و نقش شلگیر در خودرو
شلگیرها معمولاً پشت چرخ‌های خودرو نصب می‌شوند و وظیفه اصلی آنها جلوگیری از پرتاب گل و لای و آب به قسمت‌های زیرین خودرو و بخش‌های مکانیکی مانند سیستم تعلیق و ترمزها است. در خودروهای سنگین‌تر و خودروهای آفرود، شلگیرها به ویژه در شرایط جاده‌ای سخت نقش بسیار مهمی ایفا می‌کنند. بدون شلگیر، احتمال زیادی وجود دارد که گل و سنگ به سیستم‌های مکانیکی خودرو آسیب وارد کند و در نتیجه هزینه‌های تعمیراتی زیادی به بار بیاورد.
تفاوت گلگیر و شلگیر
-
موقعیت نصب
گلگیر:
گلگیرها در بخش بالایی و کناری چرخ‌های خودرو نصب می‌شوند و مستقیماً به بدنه خودرو متصل هستند. موقعیت گلگیرها به گونه‌ای است که چرخ‌های جلو و عقب را از سمت بیرونی پوشش می‌دهند. در واقع، این قطعه مسئول حفاظت از قسمت‌هایی از بدنه است که در معرض پرتاب سنگریزه‌ها، گل و آب قرار دارد.
شلگیر:
شلگیرها دقیقاً پشت چرخ‌ها و در فضای داخلی چرخ‌ها نصب می‌شوند. شلگیرها بیشتر بر روی چرخ‌های جلو تمرکز دارند، زیرا این چرخ‌ها به علت هدایت و حرکت بیشتر در معرض پاشش و پرتاب آلودگی‌ها قرار دارند. از این رو، شلگیر بیشتر برای حفاظت از قطعات زیرین خودرو و چرخ‌ها به کار می‌رود.
-
وظیفه و عملکرد
وظیفه گلگیر:
گلگیر به منظور جلوگیری از پاشش گل و لای، آب و سنگریزه‌ها به بدنه خودرو طراحی شده است. این قطعه نقش حیاتی در جلوگیری از آسیب‌های ظاهری به بدنه خودرو ایفا می‌کند. به طور خاص، زمانی که خودرو در جاده‌های گلی یا سنگ‌ریزه‌دار حرکت می‌کند، این قطعه با جلوگیری از برخورد مستقیم آلودگی‌ها به بدنه، از خط و خش و فرسایش رنگ خودرو جلوگیری می‌کند. در کنار این، گلگیر به بهبود آیرودینامیک خودرو نیز کمک می‌کند و باعث کاهش مقاومت هوا در سرعت‌های بالا می‌شود.
وظیفه شلگیر:
وظیفه شلگیر این است که از برخورد مستقیم آب، گل و لای و دیگر آلودگی‌های جاده‌ای به قطعات زیرین خودرو جلوگیری کند. شلگیر، با قرار گرفتن پشت چرخ‌ها، از قطعات حساس مکانیکی مانند سیستم ترمز، سیستم تعلیق و اکسل در برابر نفوذ آلودگی‌ها محافظت می‌کند. همچنین، با کاهش انباشت گل و لای در زیر خودرو، مانع از زنگ‌زدگی و آسیب به قطعات فلزی زیر خودرو می‌شود.
-
مواد ساختاری و جنس
گلگیر:
گلگیرها معمولاً از مواد مقاومی ساخته می‌شوند که توانایی تحمل ضربات و فشارهای مختلف را داشته باشند. رایج‌ترین مواد ساختاری برای ساخت گلگیر عبارتند از:
- فلزات (مانند فولاد و آلومینیوم): این نوع گلگیرها بیشتر در خودروهای سنگین و آفرود استفاده می‌شوند، زیرا مقاومت بالایی دارند و می‌توانند در برابر ضربات شدید مقاومت کنند. فولاد به دلیل مقاومت بالا در برابر خراش و ضربه رایج است، اما آلومینیوم سبک‌تر است و به بهبود مصرف سوخت خودرو کمک می‌کند.
- پلاستیک فشرده: برخی خودروهای سبک‌تر یا اقتصادی از گلگیرهای پلاستیکی استفاده می‌کنند. این نوع گلگیرها ارزان‌تر و سبک‌تر هستند و در شرایط عادی جاده‌ها عملکرد مناسبی دارند.
شلگیر:
شلگیرها معمولاً از مواد پلاستیکی انعطاف‌پذیر ساخته می‌شوند. این مواد به شلگیر اجازه می‌دهند تا به راحتی در برابر ضربات کوچک خم شود یا تغییر شکل دهد بدون اینکه آسیب ببیند. شلگیر باید سبک و انعطاف‌پذیر باشد، زیرا به صورت مداوم در معرض ضربات و پاشش گل و لای قرار دارد. به دلیل اینکه شلگیر باید هزینه پایینی داشته باشد و تعویض آن سریع باشد، معمولاً از پلاستیک‌های قابل تعویض و ارزان‌تر استفاده می‌شود.
-
نوع خودرو و کاربرد آنها
کاربرد گلگیر:
گلگیر در تمامی خودروها، از خودروهای سواری گرفته تا کامیون‌ها و وسایل نقلیه آفرود، مورد استفاده قرار می‌گیرد. با این حال، در خودروهای آفرود و وسایل نقلیه سنگین، گلگیرها از جنس بسیار مقاوم‌تری ساخته می‌شوند تا در برابر ضربات سنگ‌ها و فشارهای بالا در مسیرهای ناهموار مقاومت کنند. همچنین در این نوع خودروها، گلگیرها بزرگتر هستند تا پوشش بهتری روی چرخ‌ها فراهم کنند.
کاربرد شلگیر:
شلگیر بیشتر در خودروهایی کاربرد دارد که در شرایط محیطی نامناسب، مانند جاده‌های گلی و برفی، حرکت می‌کنند. در این شرایط، محافظت از قطعات زیرین خودرو اهمیت بیشتری پیدا می‌کند. شلگیرها به ویژه برای خودروهایی که در شهرها و مناطق پر از آلودگی و گرد و خاک تردد دارند نیز اهمیت دارند. در خودروهای آفرود و سنگین، شلگیرهای مقاوم‌تر و بزرگ‌تری استفاده می‌شود تا از آسیب به سیستم‌های مکانیکی جلوگیری شود.
-
آسیب‌پذیری و نگهداری
گلگیر:
گلگیرها به دلیل تماس مستقیم با بدنه خودرو، بیشتر در معرض ضربات و آسیب‌های جدی قرار دارند. اگر خودرو در شرایط نامناسب جاده‌ای حرکت کند یا تصادفی رخ دهد، گلگیر ممکن است دچار خراشیدگی، فرورفتگی یا حتی شکستن شود. تعمیر گلگیرها در صورت آسیب‌دیدگی مهم است، زیرا عدم توجه به آسیب‌های جزئی ممکن است به آسیب‌های بزرگتر منجر شود.
شلگیر:
شلگیرها به دلیل اینکه در زیر خودرو و پشت چرخ‌ها نصب می‌شوند، کمتر از گلگیر در معرض دید قرار دارند و معمولاً زمانی متوجه آسیب‌دیدگی آنها می‌شویم که خودرو دچار مشکلات مکانیکی یا صدای غیرعادی شود. با این حال، شلگیرها نیز به مرور زمان و به دلیل انباشت گل و لای، گرد و خاک یا آب، فرسوده می‌شوند و نیاز به تعویض دارند.
-
بهبود آیرودینامیک
گلگیر:
گلگیرها با کاهش مقاومت هوا در هنگام حرکت خودرو، به بهبود آیرودینامیک کمک می‌کنند. این ویژگی به ویژه در خودروهای اسپرت و مسابقه‌ای اهمیت بیشتری دارد. در سرعت‌های بالا، وجود گلگیر مناسب باعث می‌شود که جریان هوا به صورت یکنواخت‌تری از بدنه عبور کند و در نتیجه مصرف سوخت کاهش پیدا کند.
شلگیر:
شلگیر تاثیر مستقیمی بر روی آیرودینامیک خودرو ندارد، اما با جلوگیری از تجمع آلودگی‌ها و مواد اضافی در بخش‌های زیرین خودرو، از افزایش وزن غیرضروری خودرو جلوگیری می‌کند. این امر به طور غیرمستقیم می‌تواند بر کارایی کلی خودرو و مصرف سوخت تأثیر بگذارد.
اهمیت گلگیر و شلگیر در جلوگیری از آسیب
بدون وجود گلگیر و شلگیر، بدنه خودرو و قطعات مکانیکی آن به شدت در معرض خطر قرار می‌گیرند. این قطعات با جلوگیری از پرتاب آب و گل به قسمت‌های حساس خودرو، به کاهش هزینه‌های نگهداری و تعمیرات کمک می‌کنند. به طور مثال، پرتاب سنگریزه به زیر خودرو ممکن است به سیستم ترمز یا سیستم تعلیق آسیب بزند که هزینه‌های سنگینی به همراه خواهد داشت.
همچنین این قطعات به حفظ ظاهر خودرو کمک می‌کنند و از ایجاد خط و خش روی بدنه جلوگیری می‌کنند. در نتیجه، ارزش خودرو در طول زمان حفظ می‌شود.
نکات مهم در خرید و نصب گلگیر و شلگیر
- انتخاب مناسب برای مدل خودرو
یکی از نکات مهم در خرید گلگیر و شلگیر، انتخاب محصولاتی است که با مدل خودرو شما سازگار باشند. هر خودرو نیاز به قطعات خاص خود دارد و استفاده از گلگیر یا شلگیر نامناسب ممکن است عملکرد صحیح این قطعات را به خطر بیندازد.
- توجه به جنس مواد
همانطور که اشاره شد، گلگیرها و شلگیرها از جنس‌های مختلفی ساخته می‌شوند. بسته به نیاز و کاربرد خودرو (مثل خودروهای شهری یا آفرود)، باید جنسی را انتخاب کنید که مقاومت و دوام کافی داشته باشد.
- نصب حرفه‌ای
نصب صحیح گلگیر و شلگیر بسیار اهمیت دارد. نصب غیر اصولی ممکن است باعث ایجاد صداهای اضافی در خودرو یا حتی کاهش کارایی این قطعات شود. برای نصب، بهتر است به متخصصین فنی مراجعه کنید.
نگهداری و تعمیر گلگیر و شلگیر
برای افزایش طول عمر گلگیر و شلگیر، لازم است به صورت منظم این قطعات تمیز شوند و در صورت بروز آسیب‌های جزئی، به موقع تعمیر شوند. اگر ضربه یا تصادف باعث شکستگی گلگیر یا شلگیر شود، بهتر است به سرعت اقدام به تعویض آن کنید، زیرا عملکرد صحیح این قطعات به سلامت کلی خودرو وابسته است.
جمع‌بندی
با شناخت تفاوت گلگیر و شلگیر متوجه شدید که هر دو از قطعات حیاتی برای محافظت از خودرو در برابر آلودگی‌های محیطی و ضربات هستند، اما هر کدام در بخش‌های مختلف خودرو و با هدف‌های متفاوتی به کار می‌روند. گلگیرها بیشتر به محافظت از بدنه و زیبایی خودرو و همچنین بهبود آیرودینامیک اختصاص دارند، در حالی که شلگیرها نقش اصلی را در محافظت از قطعات زیرین خودرو و جلوگیری از آسیب‌های مکانیکی ایفا می‌کنند. هر دوی این قطعات باید با دقت انتخاب و به درستی نصب شوند تا عملکرد بهینه‌ای داشته باشند و خودرو را در شرایط مختلف جاده‌ای محافظت کنند.
