گیربکس یکی از مهم‌ترین بخش‌های خودرو است که عملکرد صحیح آن تأثیر مستقیمی بر راندمان و طول عمر ماشین دارد. یکی از اساسی‌ترین اقداماتی که می‌تواند از استهلاک و هزینه‌های تعمیرات سنگین جلوگیری کند، تعویض به‌موقع روغن گیربکس است. در خودروهای جیلی، این مسأله اهمیت بیشتری پیدا می‌کند، زیرا روغن گیربکس نه‌تنها وظیفه روانکاری قطعات متحرک را بر عهده دارد، بلکه از داغ شدن و سایش زودرس قطعات جلوگیری می‌کند. اما چه زمانی باید این روغن را تعویض کرد تا بهترین عملکرد را از گیربکس دریافت کنیم؟ در این مقاله، به بررسی زمان‌بندی مناسب تعویض روغن گیربکس جیلی می‌پردازیم تا بتوانید با رعایت این نکات، عمر مفید خودروی خود را افزایش دهید.
زمان مناسب برای تعویض روغن گیربکس جیلی چقدر است؟
زمان تعویض روغن گیربکس جیلی به نوع گیربکس (اتوماتیک یا دستی)، شرایط رانندگی و مدل خودرو بستگی دارد. به‌طور کلی، برای گیربکس‌های اتوماتیک جیلی، توصیه می‌شود روغن را هر 40.000 تا 60.000 کیلومتر یا هر 2 تا 3 سال تعویض کنید. اما اگر خودرو تحت شرایط سخت مانند ترافیک سنگین، رانندگی در مناطق گرمسیری یا سربالایی‌های مکرر قرار دارد، این بازه می‌تواند کوتاه‌تر شود.
در گیربکس‌های دستی، معمولاً فاصله زمانی تعویض روغن بیشتر است و در حدود 60.000 تا 80.000 کیلومتر یا هر 4 تا 5 سال پیشنهاد می‌شود که طبیعتا با سخت‌تر شدن شرایط رانندگی این بازه ممکن است کم‌تر شود. البته بهتر است دفترچه راهنمای خودرو را بررسی کنید یا با نمایندگی رسمی مشورت نمایید، چون استفاده از روغن نامناسب یا تاخیر در تعویض آن می‌تواند به گیربکس آسیب جدی بزند.
نشانه‌های نیاز به تعویض روغن گیربکس اتوماتیک جیلی
تعویض به‌موقع روغن گیربکس اتوماتیک در خودروی جیلی برای حفظ عملکرد بهینه و افزایش عمر مفید گیربکس ضروری است. نشانه‌های تعویض روغن گیربکس جیلی عبارتنداز:
- سخت شدن تعویض دنده: اگر هنگام رانندگی متوجه شدید که دنده‌ها با تأخیر تعویض می‌شوند یا تغییر دنده‌ها با سختی همراه است، ممکن است روغن گیربکس کیفیت خود را از دست داده باشد. فراموش نکنید، روغن کثیف یا کهنه نمی‌تواند به‌درستی وظیفه روانکاری را انجام دهد و باعث اختلال در عملکرد گیربکس می‌شود.
- احسای لرزش در خودرو در حین رانندگی: یکی از نشانه‌های کمبود یا بی‌کیفیت شدن روغن گیربکس، احساس لرزش یا لغزش غیرعادی خودرو هنگام حرکت است. این مشکل می‌تواند به دلیل کاهش خاصیت روانکاری روغن باشد که باعث اصطکاک زیاد بین قطعات داخلی گیربکس می‌شود.
- استشمام بوی سوختگی: اگر از ناحیه گیربکس بوی سوختگی به مشام می‌رسد، ممکن است روغن بیش از حد گرم شده و خاصیت خود را از دست داده باشد. این وضعیت معمولاً به دلیل تأخیر در تعویض روغن رخ می‌دهد و در صورت بی‌توجهی، می‌تواند منجر به آسیب جدی به گیربکس شود.
- شنیدن صداهای غیرطبیعی: شنیدن صداهای ناهنجار مانند تق‌تق یا صدای ساییدگی از گیربکس می‌تواند یکی از نشانه‌های نیاز به تعویض روغن گیربکس اتوماتیک جیلی باشد. وقتی روغن گیربکس کهنه می‌شود و خاصیت روانکاری آن کاهش یابد، نمی‌تواند از برخورد مستقیم قطعات جلوگیری کند و این موضوع باعث ایجاد صداهای غیرطبیعی می‌شود.
- روشن شدن چراغ هشدار گیربکس: بسیاری از خودروهای جدید جیلی مثل امگرند X7 دارای سنسورهایی هستند که در صورت کاهش سطح یا کیفیت روغن گیربکس، چراغ هشدار را در داشبورد روشن می‌کنند. پس یک نشانه بارز نیاز به تعویض روغن گیربکس جیلی امگرند، روشن شدن چراغ هشدار گیربکس آن است. اگر این چراغ روشن شد، بهتر است در اولین فرصت سطح و کیفیت روغن گیربکس را بررسی کنید.
تفاوت روغن گیربکس جیلی اتوماتیک و دستی
روغن گیربکس جیلی اتوماتیک و دستی از نظر ترکیبات شیمیایی، ویسکوزیته و نوع عملکرد با یکدیگر متفاوت هستند:
ویسکوزیته روغن گیربکس اتوماتیک نسبت به روغن گیربکس دستی رقیق‌تر است، زیرا در گیربکس‌های اتوماتیک، روغن، نه‌تنها وظیفه روانکاری قطعات را دارد، بلکه به‌عنوان یک سیال هیدرولیکی برای انتقال نیرو نیز عمل می‌کند. به همین دلیل، این روغن دارای افزودنی‌های خاصی مانند مواد ضدکف، ضداکسیداسیون و پاک‌کننده است تا عملکرد سیستم‌های داخلی گیربکس را بهینه کند. در مقابل، روغن گیربکس دستی غلیظ‌تر بوده و تمرکز اصلی آن بر روی کاهش اصطکاک و محافظت از چرخ‌دنده‌ها در برابر سایش است. این روغن معمولاً افزودنی‌های ضدخوردگی و ضدسایش دارد تا عمر قطعات داخلی گیربکس را افزایش دهد.
روغن گیربکس جیلی اتوماتیک همچنین در شرایط مختلف دمایی پایدار می‌ماند و خاصیت هیدرولیکی خود را حفظ می‌کند. اما در گیربکس‌های دستی که عملکرد آن‌ها به‌صورت مکانیکی انجام می‌شود، روغن بیشتر بر روی کاهش اصطکاک بین چرخ‌دنده‌ها متمرکز است و نیاز به تحمل فشار و دمای بسیار بالا مانند روغن گیربکس اتوماتیک ندارد.
مراحل تعویض روغن گیربکس جیلی
برای تعویض روغن گیربکس جیلی، لازم است مراحل زیر را دنبال کنید:
مرحله اول؛ پارک کردن خودرو و اطمینان از ایمنی آن
قبل از شروع کار، باید خودرو را در مکان صاف و هموار پارک کنید. این کار برای آن است که در هنگام انجام کار روی گیربکس، خودرو حرکت نکند. ترمز دستی را کشیده تا از حرکت ناخواسته خودرو جلوگیری شود. همچنین، می‌توانید از بلوک‌های لاستیکی یا آجر برای ایمن‌سازی چرخ‌ها استفاده کنید.
مرحله دوم؛ باز کردن کاپوت و دسترسی به موتور
کاپوت خودرو را باز کنید و پس از اطمینان از خاموش بودن موتور، به فضای داخلی آن نگاه کنید. در صورتی که موتور هنوز گرم است، اجازه دهید تا خنک شود. این مرحله برای جلوگیری از آسیب به سیستم‌های دیگر مانند رادیاتور یا سیستم برق خودرو ضروری است.
مرحله سوم؛ بررسی میزان روغن گیربکس
برای چک کردن روغن گیربکس، ابتدا باید میله سنجش سطح روغن گیربکس را از جای خود خارج کنید. این میله معمولاً رنگی است و در نزدیکی گیربکس قرار دارد. آن را تمیز کنید و سپس دوباره داخل لوله مخصوص قرار دهید. بعد از چند ثانیه، آن را بیرون آورده و سطح روغن را با دقت بررسی کنید. اگر روغن کم است یا رنگ آن تیره شده، باید آن را تعویض کنید.
مرحله چهارم؛ جک زدن خودرو و ایمن‌سازی آن
برای جک زدن، ابتدا خودرو را با دقت روی جک قرار دهید. باید جک را در محل مناسب زیر خودرو قرار دهید. پس از بالا بردن خودرو، از گیره‌های ایمنی برای جلوگیری از سقوط ناگهانی خودرو استفاده کنید. این مرحله برای ایمنی شما و جلوگیری از آسیب به خودرو بسیار مهم است.
مرحله پنجم؛ باز کردن پیچ تخلیه روغن گیربکس
در این مرحله از تعویض روغن گیربکس جیلی، پیچ تخلیه روغن که معمولاً در پایین گیربکس قرار دارد را پیدا کنید. از آچار مناسب برای باز کردن پیچ استفاده کنید. ممکن است برای تخلیه روغن به یک ظرف یا سطل مناسب نیاز داشته باشید. روغن گیربکس قدیمی به تدریج از داخل گیربکس خارج می‌شود. این کار ممکن است چند دقیقه طول بکشد تا روغن به طور کامل تخلیه شود. همچنین، اگر روغن به‌طور کامل تخلیه نشود، کیفیت روغن جدید کاهش می‌یابد.
مرحله ششم؛ تعویض فیلتر روغن گیربکس
در صورتی که گیربکس شما دارای فیلتر باشد، پس از تخلیه روغن، باید فیلتر قدیمی را جدا کنید. فیلتر روغن نقش مهمی در تمیز نگه داشتن روغن گیربکس دارد و باید در صورت آسیب‌دیدگی یا کثیفی تعویض شود. برای تعویض فیلتر، ابتدا آن را از محل خود خارج کرده و فیلتر جدید را در جای خود نصب کنید. به یاد داشته باشید که فیلتر روغن باید دقیقاً متناسب با مدل خودرو و گیربکس شما باشد.
مرحله هفتم؛ بستن پیچ تخلیه روغن
پس از تخلیه کامل روغن، پیچ تخلیه روغن را با دقت و محکم ببندید. حتماً از آچار مناسب استفاده کنید تا پیچ به درستی بسته شود و روغن جدید نتواند از آن نشت کند. در این مرحله، یک واشر جدید برای پیچ تخلیه هم می‌تواند کمک‌کننده باشد.
مرحله آخر؛ پر کردن روغن گیربکس جدید و بررسی سطح آن
روغن گیربکس جدید را از طریق دریچه پر کردن وارد کنید. این دریچه معمولاً در بالای گیربکس قرار دارد. از قیف یا ابزاری مشابه برای جلوگیری از ریختن روغن به بیرون استفاده کنید. نوع روغن مناسب برای گیربکس خود را از دفترچه راهنما یا مشاور خودرو انتخاب کنید. این روغن باید مناسب با مدل و نوع گیربکس شما باشد. پس از پر کردن روغن، سطح آن را با استفاده از میله سنجش چک کنید تا مطمئن شوید که سطح روغن به درستی تنظیم شده است.
نکات مهم برای افزایش عمر گیربکس جیلی
- توجه به بهترین زمان تعویض روغن گیربکس جیلی و تعویض منظم آن
- بررسی نشتی‌ها جهت جلوگیری از کاهش روغن گیربکس
- رانندگی نرم و بدون شتاب ناگهانی برای کاهش استهلاک چرخ‌دنده‌ها
- گرم کردن خودرو قبل از حرکت در هوای سرد
- عدم حمل بار بیش از حد مجاز برای کاهش فشار روی گیربکس
- تعویض به‌موقع فیلتر روغن گیربکس
- اجتناب از رانندگی طولانی در ترافیک سنگین برای جلوگیری از داغ شدن بیش از حد گیربکس
- سرویس‌های دوره‌ای منظم جهت تشخیص و رفع مشکلات کوچک گیربکس، قبل از خرابی جدی
- استفاده از قطعات و روغن‌های باکیفیت برای گیربکس جیلی
جمع‌بندی؛ تعویض روغن گیربکس جیلی
تعویض روغن گیربکس جیلی در زمان‌بندی مناسب، برای عملکرد گیربکس و حتی کل خودرو حیاتی است. با این کار، دنده‌ها نرم‌تر عوض می‌شوند، مصرف سوخت بهینه می‌شود و از هزینه‌های سنگین تعمیرات در امان می‌مانید. پس اگر می‌خواهید گیربکس خودروی جیلی شما همیشه در بهترین حالت باشد، تعویض به موقع روغن گیربکس را فراموش نکنید، امیدواریم این راهنما کمکتان کند و همیشه از رانندگی با خودرو جیلی لذت ببرید.
