حرکت خودرو با چرخها معنا پیدا میکند و ایمنی و سلامت چرخ خودرو تضمینکننده رانندگی مطمئنتر خواهد بود. تنظیم و بالانس چرخ خودروها علاوه بر افزایش عمر لاستیکها به پایداری عملکرد بهتر خودرو در هنگام رانندگی و کاهش تصادفات منجر میشود. موقعیت چرخها با سه زاویه کمبر (Camber)، کستر (Caster) و تئو (Toe) مشخص میشود.
کمبر
اگر از جلو به خودرو نگاه کنید کمبر زاویه خط عمود بر جاده با امتداد چرخ خودرو است. درصورتیکه چرخ خودرو کاملاً عمود بر سطح جاده باشد زاویه کمبر صفر خواهد بود. کمبر مثبت هنگامی رخ میدهد که سر بالای چرخ خودرو به سمت خارج منحرف شود و کمبر منفی نیز هنگام انحنای سر بالایی چرخها به سمت داخل بدنه خودرو ایجاد میشود.
زاویه کمبر مثبت را در بعضی کامیونها مشاهده میکنید. این زاویه در هنگام بارگذاری به حمل بهتر بار کمک میکند. زاویه کمبر در چنین حالتی پس از قرار دادن بار به صفر میل میکند. در مقابل زاویه کمبر منفی بیشتر به دلیل زیبایی موردتوجه علاقهمندان به خودروهای اسپرت قرار میگیرد. هرچند کمبر منفی به دلیل چسبندگی بیشتر چرخها به کف جاده بهخصوص در پیچها موجب خوشفرمانی خودرو میشود.
زاویه کمبر منفی موجب بروز پدیدهای با نام فشار کمبر (Camber Thrust) میشود. در این حالت تا زمانی که هر دو چرخ خودرو با سطح جاده تماس داشته باشند به یکدیگر فشار وارد میکنند اما هنگامیکه یکی از چرخها از سطح جاده فاصله بگیرد چرخ دوم نمیتواند به آن نیرویی وارد کند و درنتیجه موجب از دست رفتن نیروی جلوبرنده خواهد شد. زاویه کمبر صفر معمولاً کمتر توصیه میشود چراکه هم موجب لاستیک سابی میشود و هم در پیچها عملکرد مناسبی از خود نشان نمیدهد.
کستر
اگر از نمای جانبی به خودرو نگاه کنید کستر به زاویه امتداد محور فرمان (فنرها) با شعاع عمودی چرخ خودرو گفته میشود. کستر مثبت هنگامی رخ میدهد که محور فرمان به سمت اتاقک خودرو باشد و کستر منفی نیز هنگام انحراف محور به سمت خارج خودرو ایجاد میشود. کستر مثبت در سرعتهای بالا به پایداری بهتر و چسبندگی بیشتر چرخ خودرو به سطح جاده کمک میکند. درنتیجه فرمان پذیری خودروهایی که از کستر مثبت برخوردارند راحتتر است.
تئو
اگر از نمای بالا به خودرو نگاه کنید تئو به زاویهای خطاب میشود که چرخ خودرو با خط موازی با راستای امتداد اصلی تشکیل میدهد. تئو مثبت هنگامی رخ میدهد که سر جلوی چرخ خودرو به سمت داخل باشد. در مقابل تئوی منفی نیز هنگامیکه سر جلو به سمت بیرون بدنه خودرو باشد ایجاد میگردد.
تئو زاویهای است که بیش از دو مورد قبل بر سلامت تایر و عملکرد صحیح خودرو تاثیر میگذارد و موجب سائیدگی آج خودروها میشود. با این حال تئوی مثبت به دلیل نیروی مخالفی که چرخها به یکدیگر وارد میکنند موجب بهبودی رانندگی در مسیر مستقیم خواهد شد هرچند قابلیت دور زدن را کاهش میدهد. در مقابل تئوی منفی اگرچه قابلیت دور زدن در سرعتهای بالا را افزایش میدهد اما فرمان پذیری خودرو در رانندگی مستقیم را کاهش خواهد داد.
سلام
مطالب نوشته شده مناسب بود. در مورد زاویه کستر ( یا کاستور ) باید این نکته را اضافه کنم که تغییرات این زاویه تاثیری در سایت لاستیک چرخ نیز ندارد. معمولا دستکاری
این زاویه کستر در ماشین های مسابقه ای به وفور صورت می پذیرد. البته این زاویه در وسایلی دیگر نیز استفاده می شود که در ایران چرخ ثابت و گردان نام دارد. در این
چرخ ها ( با توجه به مفهوم تاثیر این زاویه در فرمانپذیری ) برای فرمانپذیری خودکار در وسایل دستی استفاده می شود.
علی عزیز سلام ،
خیلی ممنون از توجه ویژه شما و مطالب تکمیلی که گفتید.
سلام
پیرو مطلب قبلی باید عرض کنم که چرخ های ثابت و گردان در حالت معمول برای چرخ دستی ها استفاده می شود. ولی در ابعاد بزرگ حتی برای چرخ های هواپیما نیز
استفاده می شود.