آشنایی با انواع لوازم یدکی خودرو و بهترین زمان تعویض قطعات ماشین

تجهیزات و لوازم یدکی خودرو به ‌ویژه اگر پرکاربرد باشند امکان خرابی را به همراه دارند. اما می‌توان با در نظر گرفتن نکاتی ساده بسیاری از لوازم یدکی خودرو را عیب‌یابی نمود. این دانش موجب می‌شود تا هنگامی‌که این قطعات عملکرد صحیح خود را ندارد بتوانیم به ‌سرعت خود را به تعمیرگاه برسانیم. در این مطلب تلاش کرده‌ایم تا تجهیزاتی نظیر کولر، بخاری و سیستم ترمزگیری خودرو، لوازم مصرفی و …  را بررسی کنیم.

لوازم یدکی خودرو

لوازم یدکی به قطعاتی گفته می‌شود که در یک دستگاه مانند خودرو به صورت جداگانه قرار می‌گیرند.  این قطعات به گونه‌ای طراحی شده اند که دارای طول عمر هستند و به طور معمول نیاز به تعویض خواهند داشت.

اگر شما مالک یک خودرو هستید باید با انواع لوازم یدکی و کارکرد آنها تا مقداری آشنا باشید. چرا که اگر بهترین و با کیفیت ترین خودرو را نیز داشته باشید بعد از مدت زمانی قطعات یدکی به تعمیر و نگهداری نیاز خواهند داشت.

لوازم یدکی خودرو شامل چندین دسته می‌شوند که هریک به نوبه خود کارایی و سلامت هریک می‌تواند در کارکرد قطعات یدکی دیگر تاثیرگذار باشد.

لوازم یدکی خودرو چند دسته هستند؟

همانطور که در قسمت بالا گفته شد لوازم یدکی خودرو شامل دسته بندی‌های مختلفی هستند که در تمام خودروها مشابه و کاربرد آنها مشابه می‌باشد. تنها تفاوتی که در لوازم یدکی خودروهای مختلف می‌توان در نظر داشت شکل ظاهری، قیمت و برند می‌باشد.

دسته بندی لوازم یدکی خودرو به این صورت می‌باشد:

قطعات بدنه و تزئینات             

هر آن چیزی که در بدنه و ساختار خودرو مشاهده میکنید جزو لوازم یدکی خودرو می‌باشد که در دسته بندی قطعات بدنه قرار می‌گیرد. این قطعات می‌تواند شامل رینگ چرخ، شلگیر، درب‌ها، آینه‌ها، براکت‌ها، سپرها و اجزای آن و … در ان دسته قرار میگیرند. قطعات بدنه خودرو به طور معمول در اثر تصادفات و ضربات شدید دچار شکستگی می‌شوند. اگر رانندگی اصولی وصحیحی داشته باشید تا سال‌ها نیاز به تعویض این قطعات نخواهید داشت.

در این بین به قطعاتی که در بدنه بسیار پرتقاضا هستند و بسیار مورد استفاده قرار می‌گیرند به طور خلاصه توضیح مختصری خواهیم داد.

• شلگیرها 

شلگیرها از قطعات پر مصرفی نسبت به سایر قطعات یدکی بدنه هستند. وظیفه شلگیر جلوگیری از پاشیده شدن آب، گل ولای و … به داخل قطعات موتوری و جلوبندی می‌باشد. این قطعه بسته به نوع جاده‌ای که در آن رانندگی می‌کنید ممکن است دچار فرسودگی و پارگی شود. شلگیرها در هر سمت خودرو بر روی چرخ‌ها قرار می‌گیرند. در صورت مشاهده پارگی و فرسودگی بهتر است سریعا نسبت به تعویض آنها اقدام کنید. عدم تعویض به موقع این قطعات میتواند باعث خرابی قطعات اصلی خودرو که در قسمت موتوری و جلوبندی یا عقب‌بندی شود.

• براکت‌ها 

براکت‌ها جزو کوچکترین قطعات بدنه ایی هستند که  در صورت وارد شدن ضربه‌های سطحی دچار شکستگی و یا به مرور زمان دچار فرسودگی می‌شوند. براکنت‌ها در اصل نوعی واصل هستند که بین سپر و بدنه خودرو قرار می‌گیرند و با ایجاد فاصله بین سپر و بدنه از شدت ضربات وارد شده جلوگیری می‌کنند.

• سپرها

سپرها قطعاتی هستند که در قسمت جلویی و عقب خودرو قرار میگیرند تا در صورت وارد شدن ضربات محکم و تصادفات شدید از شدت ضربه کاسته و به عنوان گارد عمل میکنند. سپرها تنها در اثر دچار آسیب می‌شوند که در صورت چنین پیشامدی نیاز به تعویض فوری خواهند داشت.

چراغ و پروژکتور

چراغ‌ها از مهمترین لوازم یدکی خودرو می‌باشند که باعث افزایش ایمنی راننده و خودرو می‌شوند. در خودروها چراغ‌ها به دو دسته تقسیم می‌شوند. خرابی این قطعات ممکن است بر اثر تصادفات و وارد شدن ضربه و ایراد در سیستم سیم‌کشی صورت بگیرد.

• چراغ‌های بیرون کابین

چراغ‌هایی که در بیرون کابین بر روی بدنه قرار دارند مانند مه شکن، چراغ‌های جلو، چراغ‌های خطر، شبرنگ، چراغ راهنما، هدلایت و …

• چراغ‌های داخل کابین

چراغ‌هایی که در داخل کابی قرار دارند مانند چراغ سقف، چراغ صندوق عقب، چراغ مطالعه سرنشین عقب، چراغ جعبه داشبورد و چراغ‌های پنل جلوی راننده

سیستم جلوبندی و تعلیق خودرو

لوازم یدکی خودرو که در سیستم جلوبندی و تعلیق خودرو قرار می‌گیرند دارای اهمیت بالایی می‌باشند. این سیستم بخش مهمی از خودرو می‌باشد که قطعات مهمی را در دل خود جا داده است. به طور خلاصه وظیفه این سیستم جلوگیری از انتقال ارتعاشات و تکان‌های بیش از حد خودرو در سطوح ناهموار می‌باشد. این سیستم دارای قطعات مهمی چون کمک فنر، میل موجگیر، سیبک فرمان، پمپ کلاچ و … می‌باشد.

در بخش زیر از مهمترین قطعات این سیستم که دارای تقاضای بالایی هستند و بر اثر زمان در دورهای کوتاه مدت دچار فرسودگی می‌شوند به طور خلاصه و کوتاه خواهیم گفت.

• لاستیک چاکدار

لاستیک از جمله مهمترین و کوچکترین قطعات سیستم جلوبندی و تعلیق می‌باشد که به دلیل ساختار پلاستیکی که دارد بسیار دچار فرسودگی می‌شود و در طول دوره‌های کوتاه مدت نیاز به تعویض خواهد داشت.

• کمک فنر

کمک فنر از مهمترین لوازم یدکی خودرو می‌باشد که بسیار مورد تقاضا قرار میگیرد. نگهداری از  کمک فنر بستگی به نوع رانندگی شما دارد. در حقیقت کمک فنرها در هر سمت بر روی چرخ‌ها قرار میگیرند و از ورود ارتعاشات و بالا و پایین پریدن خودرو به خصوص در دست اندازها جلوگیری میکنند. به همین دلیل اگر در جاده‌های ناهموار بسیار تردد دارید بهتر است در طول دوره‌های کوتاه مدت آنها را مورد بازرسی قرار دهید.

• طبق

طبق‌ها از قطعات فلزی هستند که در دسته لوازم یدکی خودرو قرار دارند و هدم سلامت آنها باعث خرابی دیگر قطعات خواهد شد. طبق‌ها وظیفه اتصال شاسی به قطعات سیستم تعلیق را دارند و چون دائما در فشار هستند بسیار مورد فرسودگی و خرابی قرار می‌گیرند.

قطعات موتوری

قطعات موتوری از مهمترین لوازم یدکی خودرو هستند که اهمیت به سلامت آن‌ها بسیار مورد اهمیت می‌باشد. قطعات موتوری شامل میل سوپاپ دود، سرسیلندر، سوپاپ دود وهوا، لوازم سیلندر، جعبه فرمان، موتور کامل و … می‌باشد. در این بین به مهمترین قطعات یدکی موتوری که نیاز به تعویض‌های دوره‌ای دارند اشاره می‌کنیم.

• واشر سر سیلندر

واشر سر سیلندر از مهمترین لوازم یدکی خودرو می‌باشد که نیاز به نگهداری و تعویض‌های دوره‌ای می‌باشد. این قطعه وظیفه دارد موتور را عایق بندی کند و با درزگیری دقیق سیلندر و سرسیلندر وظیفه خود را انجام می‌دهد. عدم عملکرد صحیح این قطعه باعث تراکم نادرست و ناقص سوخت و هوا درون محفظه احتراق خواهد شد.

• شاتون

یکی دیگر از لوازم یدکی مهم خودرو که در قسمت موتوری قرار دارد شاتون می‌باشد. این قطعه همانند اهرمی عمل میکند که در موتورهای پیستونی حرکت خطی پیستون را به حرکت چرخشی میل لنگ تبدیل می‌کند. خرابی این قطعه یا به اصطلاح شاتون زدن خودرو باعث وارد شدن آسیب‌های جدی به موتور می‌شود که عدم تعویض به موقع آن باث ایجاد هزینه‌های بسیار بالایی می‌شود.

سیستم ترمز 

قطعات یدکی که در سیستم ترمز وجود دارند از مهمترین لوازم یدکی خودرو می‌باشند. چرا که ایمنی جان راننده و سرنشینان را فراهم می‌کنند. سیستم ترمز خودروها از قطعات مختلفی تشکیل شده است؛ بنابراین عملکرد صحیح آنها نیز به سلامت لوازم یدکی خودرو وابسته است. ترمزگیری ایمن از ملزومات اولیه هر وسیله نقلیه است. اگر ترمزگیری با صدای سوت همراه است و ماشین مسافت بیشتری برای ایستادن کشیده می‌شود ایراد را در لنت‌های ترمز جستجو کنید.

لنت‌های بی‌کیفیت اغلب پس از مدت کوتاهی خورده یا شکسته می‌شوند. نیروی ترمز در خودرو توسط روغن ترمز به لنت‌ها منتقل می‌شود. کمپانی‌های سازنده خودرو توصیه می‌کنند که روغن ترمز پس از 40 هزار کیلومتر تعویض گردد. روغن ترمز پس از کارکرد زیاد در اثر ترمز گیری شدید بیش‌ از حد داغ می‌شود و عملکرد صحیح خود را از دست می‌دهد. رانندگان باید توجه داشته باشند که از روغن ترمز‌هایی که توسط کارخانه سازنده پیشنهاد می‌شود استفاده کنند. افزون بر این در صورت خرابی پمپ ترمز هدایت روغن ترمز با اختلال همراه خواهد بود. خرابی پمپ ترمز با کاهش قدرت ترمز گیری خود را نشان می‌دهد. همچنین در چنین مواقعی به هنگام ترمزگیری پدال را از حالت عادی پایین‌تر می‌رود.

این سیستم شامل قطعاتی چون پمپ ترمز، دیسک چرخ، کاسه چرخ، لوازم سیلندر چرخ، استپ ترمز، لنت و … می‌باشد. از پر مصرف ترین و پر استهلاک ترین لوازم این سیستم می‌توانیم به لنت ترمز اشاره کنیم.

• لنت ترمز

لنت ترمز از حساس ترین لوازم یدکی خودرو می‌باشد که که دارای حساسیت بالایی مکی باشد و با کیفیت و سالم بودن آن تاثیر بسیاری در امنیت و ایمنی راننده دارد. لنت‌ها بسته به نوع ماشین دارای مدل‌های مختلفی هستند که بر حسب کارکرد مشخص خودرو باید تعویض شوند.

سیستم رادیاتور و سیستم تهویه 

لوازم یدکی خودرو که در سیستم تهویه و رادیاتور قرار دارند کمک به ایجاد تنظیم و تعادل هوای داخل کابین میکند. هم چنین وجود رادیاتور در خودرو کمک به ایجاد دمای متعادل در قسمت موتوری خواهد کرد. از قطعات یدکی این سیستم می‌توانیم به کولر و بخاری خودرو اشاره کنیم که جزو لوازم یدکی مهم می‌باشد.

• کولر

کولرهای ماشین برخلاف کولرهای گازی و آبی انرژی مورد نیاز خود را از برق تهیه نمی‌کنند. نیروی کولرهای خودرو توسط موتور تأمین می‌شود. در این شیوه گاز کولر توسط یک کمپرسور فشرده می‌شود. کمپرسور نیروی لازم برای فشردن گاز را توسط تسمه‌ای موسوم به تسمه دینام (تسمه هیدرولیک) از موتور دریافت می‌کند. این گاز فشرده‌ شده در کانالی شبیه به یک رادیاتور کوچک آزاد می‌شود. هر چه میزان فشردگی گاز بیشتر باشد دمای آن نیز کاهش می‌یابد. به این ترتیب فن کولر با دمیدن به کانال هوای خنک را وارد اتاقک خودرو می‌کند.

خرابی و کار نکردن کولر و لوازم یدکی آن عمدتاً به این دلایل است:

1- اتمام گاز کولر یا پایین بودن فشار آن؛ در چنین حالتی هوا به میزان مطلوب خنک نمی‌شود و باید گاز کولر را شارژ نمود

2- سوختن فن کولر یا کلاچ نکردن کمپرسور؛ در این حالت هوای خنک وارد اتاقک نمی‌شود.

• بخاری

بخاری نیز همچون کولر نیروی مورد نیاز خود را از پروانه‌ای که هوا را به داخل خودرو می‌دمد می‌گیرد. گرمای بخاری از طریق آب رادیاتور تامین می‌شود. در واقع بخشی از آب رادیاتور در فضایی که برای بخاری در نظر گرفته‌شده جریان می‌یابد. فن بخاری نیز با دمیدن هوا به این بخش گرما را وارد فضای داخل خودرو می‌کند.

کار نکردن بخاری نیز عمدتاً به دلایل زیر است:

1- سوختن فن بخاری

2- چنان چه بخاری در سرعت‌های بالا باد سرد می‌دهد احتمالاً به علت خرابی ترموستات است. در چنین حالتی آمپر آب بسیار پایین می‌آید.

3- اگر بخاری چه در سرعت‌های بالا و چه در سرعت پایین باد سر می‌دهد و از سالم بودن فن بخاری نیز اطمینان دارید پس علت می‌تواند گرفتگی لوله رادیاتور و یا ضعیف بودن پمپ آب باشد.

بهترین زمان تعویض قطعات اتومبیل چه زمانی است؟

آگاهی از بهترین زمان تعویض قطعات اتومبیل موجب می‌شود تا از خراب شدن خودرو و در راه ماندن نجات پیدا کنیم. این مهم نیاز چندانی به مهارت در تعمیر قطعات ندارد چراکه زمان تعویض قطعات خودرو بر اساس میزان کارکرد آنها تا حدودی قابل تشخیص است. به این منظور تلاش کرده‌ایم تا در جدول زیر به‌اختصار زمان تعویض قطعات را برحسب میزان کارکردشان عنوان کنیم.

نام قطعه	بهترین زمان تعویض قطعات (برحسب کیلومتر)
روغن موتور	5000
فیلتر هوا	5000
فیلتر اتاقک خودرو	8000
صافی بنزین	10000
روغن ترمز	50000
روغن هیدرولیک فرمان	50000
روغن گیربکس دنده ای	30000
شمع و وایر	30000
واشر سر سیلندر	100000
تسمه دینام	20000
تسمه تایمینگ	60000
لنت ترمز جلو	20000
لنت ترمز عقب	40000
لاستیک	100000
صفحه کلاچ	60000
پمپ بنزین	50000
جلوبندی	80000
استپر موتور	30000
فیوزهای خودرو	40000
رادیاتور	70000
یاتاقان متحرک	100000
سیم کلاچ	40000
سیم گاز	40000
ضدیخ رادیاتور	20000
سنسور اکسیژن	50000
سه شاخ پلوس	40000
کاسنمدها	30000
دیسک چرخ	100000
کاسه چرخ عقب	100000
کوئل دوبل	60000

طبیعی است که هر یک از این اعداد با توجه به کیفیت قطعات تغییر می‌کنند. به طور مثال لاستیک‌های وارداتی بی کیفیت عمری کمتر از 60 هزار کیلومتر دارند. میزان کارکردهای درج شده در جدول فوق بر اساس قطعات استاندارد و باکیفیت موجود در بازار است. افزون بر این نحوه رانندگی شما نیز بر زمان تعویض قطعات تاثیر می‌گذارد. به عنوان مثال استفاده از خودرو در مسیرهای پرترافیک ترمزگیری مداوم را به همراه دارد. در نتیجه لنت و دیسک‌های ترمز طول عمر کمتری خواهند داشت.