شاسی خودرو چیست و انواع آن کدام اند؟ + تعمیر شاسی ماشین

شاسی خودرو مانند اسکلت انسان است و به عنوان فریم منجر به ایجاد پایه و ساختار خودرو می‌شود. در حقیقت شاسی خودرو باعث می‌شود تمام  قطعات و لوازم خودرو بر روی یک پایه قرار بگیرند و وزن آنها بر روی شاسی قرار بگیرد. اکثر مردم شاسی را با شاسی بلند می‌شناسند و آن را به ظاهر خودرو محدود می‌کنند. شاید قبل از مشاهده این مقاله اهمیتی به شاسی خودرو نمیدانید و اصلا برایتان مهم نبود. اما اگر مالک خودرویی هستید بهتر است مقداری اطلاعات در این حیطه داشته باشید. ما در مجله اینترنتی ماشین نو تلاش میکنیم شما را با مشکلات شاسی خودرو و تعمیر آن، شاسی خودرو و انواع آن و علائم مشکلات شاسی خودرو آشنا کنیم. پس تا پایان، با فروشگاه لوازم یدکی ماشین نو همراه باشید.

شاسی خودرو چیست؟

شاسی خودرو یکی از مهم ترین قطعات تشکیل دهنده خودرو می‌باشد. در واقع همان اسکلت بندی خودرو است که وظیفه بسیار مهمی را بر عهده دارد. شاسی خودرو باید توانایی تحمل وزن خودرو، موتور و دیگر متعلقات را داشته باشد.

از زمان پیدایش نخستین خودروها همواره شاسی ماشین‌ها در حال تغییر بوده‌اند و خودروسازان تلاش کرده‌اند تا با ترکیب مواد جدیدتر شاسی‌های پیشرفته‌تری طراحی کنند.

شاسى یا فریم در اصل يک چارچوب و ساختار است که معمولاً از فولاد سخت به شکل ناودانى ساخته مى شود. بر روى اين فولاد سخت، بخشهايى مانند موتور، سيستم انتقال قدرت، سیستم فنربندی و سیستم ترمز و فرمان نصب مى شود.

از این رو، تاکنون شاسی‌های مختلفی در صنعت خودروسازی مورد استفاده قراره گرفته‌اند که هر یک از ساختار و ظاهر متفاوتی برخوردارند. این شاسی‌ها عبارتند از:

شاسی ماشین نردبانی

این نو در دسته شاسی‌های مستقل قرار می‌گیرد. شاسی ماشین‌های سواری قدیمی معمولا از این نوع بودند اما امروزه به دلیل مقاومت پیچشی بسیار پایین کمتر خودروی سواری را می‌توان یافت که از شاسی نردبانی استفاده می‌کند.

در حال حاضر، از این نوع شاسی بیشتر در خودروهای سنگین نظیر کامیون و اتوبوس استفاده می‌شود. شاسی نردبانی وزنی زیاد، حجمی بالا و توانایی کمی در جذب لرزش‌ها دارد.

شاسی ماشین صفحه ای

این شاسی خودرو نیز نوع دیگری از شاسی مستقل است که هم فضای کمتری را اشغال می‌کند و هم توانایی بیشتری در جذب ضربات را دارد. اما از سوی دیگر مقاومت پیچشی و قابلیت تحمل وزن پایین این نوع شاسی نیز موجب شده تا استفاده زیادی از آن نشود.

شاسی‌های صفحه‌ای معمولا تعمیر و بازسازی سخت‌تر و پرهزینه تری نسبت به شاسی‌های نردبانی دارند.

شاسی ماشین لوله ای

این نوع شاسی ماشین به شاسی سه بعدی یا فضایی هم معروف است. در واقع شاسی لوله‌ای نخستین مدلی بود که هم به صورت طولی و هم عرضی ساخته می‌شد و تمام قسمت‌های اتاقک خودرو را در بر می‌گرفت.

با توجه به مقاومت پیچشی بالا، شاسی ماشین‌های اسپرت از این نوع ساخته می‌شوند. شاسی لوله‌ای به دلیل ساختار فضایی خود حفاظت خوبی از سرنشینان خودروهای مسابقه‌ای می‌کند اما معایبی نیز با خود به همراه دارند که از جمله آنها می‌توان به فضای زیاد اشغال شده اشاره کرد. قیمت و حجم بالای این نوع شاسی سبب شده تا نتوان از آنها در خودروهای سواری استفاده کرد.

 شاسی مونوکوک

شاسی پراید تا پیشرفته ترین خودروهای سواری در این دسته قرار می‌گیرند. شاسی مونوکوک یک نوع شاسی غیر مستقل است که از وزن کم، استحکام بالا و مقاومت زیاد در برابر ارتعاشات برخوردارست.

شاسی ماشین‌های سواری به دلیل نیاز به فضای زیاد و امکان نصب قطعات بیشتر معمولا از این نوع انتخاب می‌شود. البته شاسی مونوکوک چندان بی عیب و نقص هم نیست چراکه مقاومت کمی در برابر ضربات دارد و تعمیر اساسی آن پس از تصادفات سخت چندان امکان پذیر نیست.

ویژگی‌های یک شاسی خوب چیست؟

 شاسی خودرو یکی از قطعه‌های تشکیل دهنده خودرو می‌باشد که نقش به سزایی در تامین امنیت خودرو را دارد. از این رو با ویژگی‌های زیر می‌توان یک شاسی خودرو را شاسی خوبی در نظر گرفت:

• تحمل بیشترین میزان وزن و تنش
• سبکی شاسی
• کمترین حجم ممکن را داشته باشد
• توانایی تغییر فرم در نقاط  مشخص جهت بالاترین میزان جذب ضربه
• توانایی حفظ استحکام و عدم تغییر فرم در قسمتهای حیاتی سیستم جهت حفظ
• بالاترین میزان ایمنی
• توانایی مقاومت در برابر خوردگی تاثیرات شیمیایی و همچنین توانایی کارکرد در گرمای گسترده
• قابلیت تعمییر ساده و بازیابی خصوصیات اولیه
• انتقال کمترین میزان لرزش و صدا به قسمتهای درونی اتاق

انواع شاسی خودرو

تولید و ساخت و طراحی شاسی با نوع استفاده خودرو رابطه مستقیم دارد و به سه دسته می‌توان تقسیم بندی شود:

• شاسی خودروهای شهری ( استحکام نسبتاً محکم )
• شاسی خودر‌های جاده‌ای و شهری ( استحکام محکم )
• شاسی خودروهای جاده‌ای و آفرود ( استحکام بسیار محکم )

در تصادفات شدید یکی از قسمت‌هایی که ممکن است آسیب بیند و برای صاحب خودرو ضرری بزرگ محسوب می‌شود شاسی خودرو است که در صورت آسیب دیدن شاسی در اولین مرحله تعمیر باید شاسی تعمیر شود که به تعمیر شاسی (شاسی کشی) می‌گویند و این عمل باعث تعمیر شاسی خودرو می‌شود ولی هیچ وقت مانند شاسی اول نمی شود و در طول زمان ممکن است برای خودرو دچار مشکل کند که یکی از رایج ترین این مشکلات لاستیک سایی می‌باشد.

شاسى مستقل

اين شاسى خودرو از دو تکه آهن ناودانى بلند تشکيل شده است که به صورت موازى از جنس فولاد سخت ولى سبک ، ساخته و به وسيله دو رام در دو سر آن به يکديگر متصل مى شود.

شاسى معمولا در قسمت عقب کمى بالاتر آمده و دليل آن ايجاد فضاى بيشتر براى ديفرانسيل و فنرهاست. قسمت جلو کمى باريک‌تر ساخته مى شود كه در فرمان پذيرى بيشتر موثر است.

در طراحى شاسى سرخود از ورق‌هاى نازک فلزى استفاده مى كنند كه آن‌ها را به روش شكل دادن (پروفيل) و همچنين تكيه گاه محورهاى جلو و عقب توليد مى كنند.

البته قسمتهايى از شاسى ماشین مانند کف و محوطه موتور كه ​​بيشترين نيرو و فشار بر آن‌ها اعمال مى شود بايد از ورق‌هايى ساخته شوند كه ضخامت بيشترى دارند.

ضخامت ورق‌ها معمولا دو تا سه ميلى مترى است و به گونه اى جوشکارى مى شوند كه از استحکام خوبى برخوردار شوند. خودروهاى سوارى در مقايسه با خودروهاى سنگين نيروى كمى را تحمل مى كنند و روى شاسى آنها بار استاتيکى كمترى وارد مى شود.

بنابرين خودروهاى سوارى مى توانند با سرعت بالا حرکت كنند. اصولا طراحى شاسى سرخود به همين منظور بوده است.

مزايا:

• صرفه جويى در هزینه‌ها و زمان به دليل يک جا و مستقل بودن ساخت شاسى و اتاق
• صرف مخارج كمتر هنگام تعويض قطعات، به علت  اینکه خراب شدن ناشی از پيچ و مهره‌ها است.

معايب:

• به علت سنگين بودن خودرو، نیروی محركه آن براى شتاب گرفتن كمتر است.
• طراحى ايمنى خودرو به علت سنگين بودن قطعات دشوار است
• در هنگام تصادف احتمال اين كه سرنشينان دچار حادثه شوند زياد است.
• ساخت قطعات و اسكلت آن نياز به پرس‌هاى سنگين و ماشين آلات گران ترى دارد.
• چون قطعات توسط پيچ و مهره  به هم متصل شده‌اند به سر و صداى زياد ی ایجاد می‌شود

شاسى نيمه جدا شدنى

نوع ديگرى از شاسى است که اولین بار توسط شركت “روور” تولید شده . این شاسى آن‌ها از دو قسمت تشكيل می‌شود:

• ثابت : كف، ستون‌ها، ديوارهاى صندوق عقب، ديواره جلوى موتور
• قسمت‌هاى جداشدنى از شاسى:  سقف خودرو، گلگيرها، پنجره جلويی و… كه اينها به وسيله پيچ و مهره به قسمت ثابت بسته مى شوند.

مزایا:

• در هنگام تصادف هزینه قطعاتى كه خراب شده‌اند و بايد تعويض شوند پايين مى آيد.
• فرم اتاق شكل پذير است و مى توان طرح جديدى را توليد كرد
• مى توان موتور و محورها را كه نسبتا سنگين هستند بر روى يك اسكلت جداگانه سوار كرد .
• امكان عايق‌بندى بهترى بين دو قطعه در مرحله مونتاژ كردن وجود دارد و در نتيجه  انتقال سر و صدا و ارتعاشات چرخ‌ها به اتاق كاهش مى يابد.

انواع: شاسى نردبانى، شاسى جناقى در وانت ، شاسى وسط لوله‌ای در کامیون ، شاسى فرم 7 و 8 در خودروهاى مسابقه‌ای و شاسى صفحه اى مثل شاسى فولكس واگن قورباغه اى (منبع).

مشکلات شاسی خودرو و تعمیر آن 

در حین رانندگی به دلیل هموار نبودن سطح جاده و لرزش‌های حاصله از این چاله چوله‌ها به شاسی خودرو این احتمال وجود دارد که قطعات دچار شل شدگی و همچنین اتصالات و پیچ‌ها نیز دچار بازشدگی شوند.

همچنین در اثر تصادفات نیز ممکن است شاسی و رویه ان آسیب ببیند و فرم شاسی از حالت اصلی خود خارج شود که در این صورت می‌بایست هر چه سریع‌تر نسبت به تعمیر آن اقدام شود.

در وهله اول می‌توان ابتدا اتصالاتی که با پیچ و پرچ به هم متصل هستند را با یک چکش امتحان کرد و در صورت شل بودن بلافاصله متوجه این موضوع خواهید شد.

با ضربه چکش و شنیدن صدای خفه، باید متوجه این قضیه شوید که پیچ و یا پرچ‌ها شل شده‌اند و باید نسبت به تعویض پیچ و پرچ‌های خراب شده اقدام کرد. ضربه زدن بر روی پرچ‌ها برای محکم شدن دوباره به هیچ وجه کار صحیحی نیست و مقاومت آن‌ها را کمتر خواهد کرد.

در صورت ضربه وارد کردن به شاسی خودرو و شنیدن صدایی مانند صدای جیر جیر به این معناست که لایی‌های آن خراب و نیاز به تعویض دارد.

همان طور که اشاره شد در اثر تصادف، فرم شاسی و رویه آن دچار تغییر خواهد شد که می‌توان با اندازه گیری دقیق و چند آزمایش ساده از این تغییر فرم مطمئن شد و دوباره ان را با عمل کشیدگی و … تعمیر نمود. اما هرگز شاسی خراب شده نمی تواند مانند روز اول شود و اولین عامل آن، ساییدگی لاستیک‌ها به علت کج شدن محور شاسی خواهد بود.

در عمل اندازه گیری انحراف قاب شاسی می‌توان با استفاده از ریسمان به دو روش استفاده کرد که در یک روش روسازی را جدا می‌کنند و آن را اندازه گیری می‌کنند و در روش بعدی، روسازی را دست نمی زنند و دوباره اندازه گیری را انجام می‌دهند.

علائم مشکلات شاسی خودرو چیست؟

هر راننده ایی ممکن است روزی دچار تصادفات سطحی و شدید شود. بعضی اوقات ممکن است که در تصادفات سطحی در ظاهر مشکلی به چشم نیاید و خیلی راحت از آن بگذرید. این موضوع باعث می‌شود در دراز مدت و رانندگی‌های طولانی متوجه یک سری مشکلات شوید و علائم آن روبرو شوید و مشکلات شاسی خودرو نمایان شود. در این بخش با علائم مشکلات شاسی خودرو آشنا می‌شویم تا در صورت وجود، آنها را شناسایی می‌کنند.

هر راننده ایی ممکن است روزی دچار تصادفات سطحی و شدید شود. بعضی اوقات ممکن است که در تصادفات سطحی در ظاهر مشکلی به چشم نیاید و خیلی راحت از آن بگذرید. این موضوع باعث می‌شود در دراز مدت و رانندگی‌های طولانی متوجه یک سری مشکلات و شوید و علائم  آن روبرو شوید و مشکلات شاسی خودرو نمایان شود. در این بخش با علائم مشکلات شاسی خودرو آشنا می‌شویم تا در صورت وجود، آنها را هرچه زودتر شناسایی و  تعمیر کنید.

در بخش زیر علائم مشکلات شاسی خودرو شرح داده شده است:

• خمیدگی شاسی خودرو

در زمان‌هایی که تصادف کردید حتی در سطحی ترین حالت ممکن ممکن است شاسی دچار خمیدگی شده باشد. برای این کار بهتر از در اطراف خودروی خود قدم بزنید و با دقت به شاسی نگاه کنید.در صورت امکان نیز بهتر است از قسمت زیرین خودرو شاسی را بررسی کنید . در صورت مشاهده چنین نشانه ایی باید سریعا نسبت به رفع آن اقدام کنید.

• زنگ زدگی شاسی خودرو

زنگ زدن شاسی خودرو نیز می‌تواند از نشانه‌های خرابی شاسی خودرو باشد که این مسئله مشکلات شاسی را به همراه دارد. به همین دلیل قبل از خرابی قطعات دیگر و ایجاد مشکلات دیگر باید با یک متخصص برای حل آن راه حلی پیدا کنید.

• نا تراز بودن خودرو

شاید بعد از تصادف حس کنید که خودرو تراز نیست و تعادل ندارد و همیشه تمایل دارد در یک جهت باشد. این موضوع یکی از از شایع ترین نشانه‌های خرابی شاسی خودرو می‌باشد.

• شنیده شدن صداهای غیر معمول

اگر شاسی خودرو دچار خرابی باشد معمولا صدای جیر جیر و ساییدگی قطعات را از سمت‌های جلو، کناره‌ها و قسمت عقب ماشین می‌شنوید. این صداهای عجیب و غریب نیاز به بررسی سریع و فوری دارد.

• خرابی کمک فنر و قطعات سیستم تعلیق

شاسی معیوب می‌تواند خرابی کمک فنر و دیگر قطعات سیستم تعلیق را به همراه داشته باشد. در حقیقت خراب و ایراد در شاسی خرابی کمک فنر را تسریع میکند و باعث میشود در سطوح ناهموار چرخ‌ها تعادل کافی نداشته باشند.

• ساییدگی غیر معمولی لاستیک‌ها

مشکلات شاسی خودرو باعث ساییدگی غیر معمولی و بیش از حد لاستیک‌ها می‌شود. ضمن اینکه لاستیک‌های ساییده شدن خطر تصادفات را به خصوص در روزهای برفی و بارانی را بیشتر میکند. اگر لاستیک‌های خود را به تازگی تعویض کردید و در زمان کوتاهی متوجه فرسودگی آنها شدید حتما شاسی خودرو را مورد بررسی قرار دهید.

نتیجه‌گیری و جمع‌بندی

همانطور که متوجه شدید شاسی خودرو یکی از مهمترین اجزای خودرو است که اگر دچار آسیب شود باعث خطر آفرینی می‌شود. در حقیقت وجود کوچکترین نقص در شایس خودرو میتواند منجر به ایجاد حوادث جانی و یا خرابی دیگر قطعات یدکی خودرو شود. به همین منظور بهتر است با مراجع به یک متخصص از نوع حواد جلوگیری کنید و با شناسایی مشکلات شاسی خودرو و تعمیر آن رانندگی ایمن‌تری را برای خود و سرنشینان خودروی خود رقم بزنید.