چه قطعهای در ماشین وظیفه اصلی تبدیل حرکت خطی پیستونها به حرکت دورانی را بر عهده دارد؟ میل لنگ خودرو (Car crankshaft) از اصلیترین قطعاتی است که حرکت پیستونها را تبدیل به حرکت دورانی میکند و انرژی به دست آمده از موتور را به نیرویی برای حرکت ماشین تبدیل میکند. میل لنگ ماشین به عنوان مغز خودرو، نسبت بالانس مناسب قطعات موتور همان خودرو را دارد. این قطعات اعم از شاتون، پیستون، فلایویل و فولی سر میل‌لنگ است. در این مقاله سعی کرده‌ایم نگاهی تخصصی به میلنگ ماشین داشته باشیم و با وظایف و علائم خرابی آن در سیستم انتقال قدرت موتور آشنا شویم.
کار میل لنگ در خودرو چیست؟
حرکت یک اتومبیل حاصل همکاری قطعات مختلفی است که هر یک از آنها کوچک و بزرگ نقشی متفاوت و کلیدی دارند و نبود هر کدام از آنها نیز می‌تواند مانع از به راه افتادن خودرو شود. قبل از اینکه بگوییم کار میل لنگ چیست بهتر است بدانید که میلنگ معمولاً از فولاد با کربن متوسط و یا آلیاژ فولاد ساخته شده؛ همچنین به منظور تسریع در خنک کنندگی از فلز وانادیوم استفاده می‌شود. میل لنگ خودرو دارای وزن سبک بوده و دارای استحکام مکانیکی قابل توجهی است.
ساختار میل لنگ خودرو به گونه‌ای است که حرکت پیستونها را به یک حرکت دورانی تبدیل کرده و آن را به گیربکس انتقال می‌دهد. این قطعه از یک سمت به گیربکس که نیرو را بین چرخها نقسیم کرده و از طرف دیگر به تسمه موتور برای زمان‌بندی متصل بوده است؛ پیستونها در درون سیلندر دارای یک حرکت خطی هستند، میل لنگ با اتصال به این پیستونها به دلیل ساختار خاص خود یک حرکت دورانی تولید میکند. پس کاملاً واضح است وظیفه میل لنگ به حرکت در آوردن چرخها است.
اجزای میل لنگ
میل‌لنگ دارای تعدادی تکیه‌گاه ثابت و تعدادی لنگ متحرک است. در یک سر میل‌لنگ قطعهای به نام فلایویل نصب شده و باعث خنثی شدن ارتعاشات آن می‌شود. در سر دیگر این قطعه نیز یک چرخ دنده قرار می‌گیرد که وظیفه به حرکت در آوردن میل بادامک را بر عهده دارد. همچنین در جلوی این چرخ دنده نیز یک پولی (Pulley) نصب شده که مسئول به حرکت در آوردن دینام، پمپ هیدرولیک، کولر و واتر پمپ خودرو است.
به منظور حفظ تعادل در برابر فشار پیستونها وزنه‌های تعادلی در میل‌لنگ قرار گرفته که موجب روان‌تر شدن حرکت موتور و افزایش دور آن نیز می‌شود. همچنین ذکر این نکته مهم است که هر چه طول میل‌لنگ بیشتر باشد تعداد نقاط اتکا نیز باید بیشتر شود تا موتور نرم‌تر کار کند و احتمال تاب برداشتن آن نیز کمتر شود. در موتور خورجینی به دلیل کوتاه تر شدن طول میل لنگ احتمال تاب برداشتن آن در اثر فشار و گرما کمتر است.
نکاتی برای افزایش طول عمر میل لنگ خودرو
روغن‌کاری مهم‌ترین مسئله‌ای است که می‌تواند باعث افزایش طول عمر میل لنگ خودرو شود. در قسمتهای که شاتون به میل‌لنگ وصل می‌شود نیاز به روغن کاری است. چرا که چرخش آنها باعث سایش و خوردگی شده؛ روغن از طریق کانال‌های ایجاد شده وارد میل‌لنگ شده و از طریق سوراخ های موجود روی میله، روغن را به اجزای میل لنگ می‌رساند. توجه داشته باشید کمترین خوردگی باعث لرزش و لقی میلنگ می‌شود.
همچنین میل‌لنگ در صورت گرم شدن ممکن است خمیده شود. از این رو، دمای آب رادیاتور باید همواره از حد معینی پایین‌تر باشد. بنابراین، هنگامی که خودرو شما جوش می‌آورد هرگز نباید آن را خاموش کنید، بلکه باید با ریختن آب بر روی رادیاتور دمای آن را کاهش دهید و سپس درب رادیاتور را باز کرده و سطح آب داخل آن را چک کنید. دقت کنید که آب را به روی موتور و منیفولد نریزید.
توجه داشته باشید هواگیری پس از افزودن آب رادیاتور نیز نقش مهمی در سلامت میل لنگ خودرو دارد.
برای افزایش طول عمر میل لنگ خودرو باید با دلایل خرابی آن آشنا شوید تا با نگهداری درست، عمر این قطعه افزایش پیدا کند. در این قسمت عموم دلایل خرابی میل‌لنگ را برایتان شراح داده‌ایم:
دلایل خرابی میل‌لنگ
- لقی میل‌لنگ
- فشار کم روغن، استفاده از روغن غیر استاندارد و روغن کاری نامناسب
- عدم تعادل در فشار سیلندرها
- عدم قرارگیری درست شاتون و ضربات ناگهانی آن
نشانه های خرابی میل لنگ
- میل‌لنگ به هر یک از دلایل زیر باید تعویض شود:
- تاب یا خمیدگی بیش از اندازه
- ایجاد ترک‌های عرضی بر روی انگشتی‌ها یا نقاط اتکا
- سوختن لنگ‌های ثابت و متحرک
- شکستگی یا بریدن میل‌لنگ
- و از بین رفتن قوس‌های کناری لنگ‌ها
معایب تراش میل لنگ
اگر دنبال تراشکاری میل لنگ هستید باید بگوییم که این کار برای موتور بسیار آسیب‌زا هست. در این قسمت متوجه می‌شوید که معایب تراش میل لنگ چیست پس در ادامه با ما باشید.
وقتی با وظیفه میل لنگ آشنا شدیم گفتیم که میلنگ طراحی خاصی دارد و دارای وزن سبک و بر اساس نوع احتراق ساخته می‌شود. خیلی از افراد برای تیونینگ کردن با تراشکاری میل لنگ این کار را انجام می‌دهند. حالا چطور این کار را می‌کنند؟
همان‌طور که در عکس می‌بیند قسمت‌هایی که با رنگ قرمز مشخص شده محل اتصال شاتون است که باعث حرکت پیستون و بالا و پایین شدن آنها می‌شود.
حالا اگر این قسمت‌ها ( قسمتهای آبی) که به آنها لنگ می‌گویند اگر بالانس نباشند میل‌لنگ شروع به لرزش کرده و به اصطلاح مکانیک‌ها لگد خواهد زد. بالانس بودن میل لنگ خودرو در کارخانه تولید کننده انجام می‌شود؛ یعنی بالانس کارخانه‌ای دارند و بسیار حساس هستد. افرادی که قصد سبک سازی دارند با تراشکاری میل لنگ در قسمتهای لنگ باعث نازک شدن آنها شده و بالانس بودن را بهم میریزد.
جمع بندی
متوجه شدیم که میل لنگ خودرو به عنوان یک وسیله نهایی، نیروی موتور را از طریق شفت به گیربکس و چرخها انتقال داده و و با توجه به طراحی خاصی که دارد تعمیر می‌شود. تعمیر میل لنگ خودرو باید توسط یک متخصص انجام شود. البته در بعضی موارد چون بریدن میل لنگ وشکستن، تابیدگی بیش از حد مجاز و سوختگی لنگ‌های متحرک ناچار به تعویض این قطعه خواهید بود.
