طرح زوج و فرد یا طرح آلودگی هوا یکی از راه‌کارهای شهرداری برای کاهش آلودگی هوا در مناطق شلوغ و پرترافیک تهران است. هرساله قوانین جدیدی برای طرح ترافیک خودرو و زوج و فرد در نظر گرفته میشود که همین امر باعث شد تا بخواهیم این بار شرایط ورود به طرح کنترل آلودگی هوا را دقیق‌تر و بهتر بررسی کنیم تا مشمول جریمه ورود به طرح آلودگی هوا نشوید. اگر از دسته رانندگان جدیدی هستید که هنوز اطلاعات کاملی درباره این موضوع ندارید و می‌خواهید با محدوده طرح آلودگی هوا و قوانین ورود به آنها آشنا شوید در ادامه ما را همراهی کنید.
طرح زوج و فرد چگونه اجرا میشود؟
قبل از اینکه بخواهیم به نحوه اجرا شدن این طرح بپردازیم بهتر است بدانیم طرح زوج و فرد پلاک چیست؟ این طرح به منظور کاهش آلایندگی هوا و پایین آوردن شاخص آلودگی هوا توسط شهرداری و پلیس راهنمایی رانندگی طراحی و در مناطق مشخصی پیاده سازی شده است. در حال حاضر به طرح کنترل آلودگی هوا تغییر نام داده است و با طرح ترافیک خودرو تفاوت دارد. همان‌طور که از نام این طرح مشخص است ملاک ورود به محدوده طرح آلودگی هوا، زوج یا فرد بودن پلاک خودرو و ثبت نام خودرو در سامانه تهران من است. پس در قدم اول برای ورود به طرح آلودگی هوا حتماً باید در سامانه مشخص شده ثبت نام کنید. در قدم بعدی به پلاک خودرویتان نگاهی بیندازید، آخرین شماره عدد سه رقمی پلاک نشان دهنده زوج یا فرد بودن ماشینتان است و به شما می‌گوید چه روزهایی می‌توانید تردد داشته باشید.
اینکه طرح زوج و فرد چگونه اجرا میشود؟ قوانین مشخصی دارد که گفته شد در ابتدا باید در پنل شهروندی خود ثبت نام کنید. حتماً می‌پرسید چه اسراری به انجام این کار است. الزام ثبت نام به دلیل کنترل تردد خودروها در محدوده‌های مشخص توسط دوربین‌ها است. با ثبت نام خودرو اطلاعات شما در دوربین‌ها ثبت میشود و عوارض تردد محاسبه میشود. اگر اطلاعات خودرو توسط دوربین‌های محدوده طرح آلودگی هوا شناسایی نشود تردد غیر مجاز محسوب خواهد شد و مشمول جریمه و گران‌ترین عوارض تردد خواهید شد. در نظر داشته باشید که کلیه خودروهای پلاک تهران به مدت 20 روز حق تردد رایگان در هر فصل صرفاً در محدوده کنترل آلودگی هوا دارند.
طرح زوج و فرد برای پلاک شهرستان در تهران به صورت سهمیه‌ای 15 روز است و برای استفاده بیشتر باید عوارض آن پرداخت گردد. بنابراین خودرویی که اطلاعات آن شناسایی نشود نمی‌تواند از حق رایگان خود استفاده کند؛ چرا که دوربین‌ها امکان ثبت شمارش تردد آن را نخواهند داشت. بنابراین نه تنها از حق رایگان خود نمی‌توانید استفاده کنید مستحق جریمه خواهید شد.
طرح زوج و فرد چه روزهایی است؟
طرح زوج و فرد همه روز به جز جمعهها و تعطیلات رسمی اجرا میشود. توجه کنید اگر عدد سمت راست پلاک ماشینتان زوج باشد می‌توانید در روزهای زوج (شنبه، دوشنبه و چهارشنبه) و اگر رقم آخر فرد باشد در روزهای فرد (یکشنبه، سه‌شنبه و پنجشنبه) می‌توانید در مناطق طرح آلودگی هوا تردد داشته باشید.
ساعت شروع و پایان طرح زوج و فرد
طرح کنترل آلودگی هوا در سال 1402 شامل تغییراتی در بخش افزایش مبلغ مجوز بوده، امّا در زمان تغییری ایجاد نشده و به رسم همیشه ساعت طرح آلودگی هوا روزهای شنبه تا چهارشنبه از ساعت 6:30 تا 18 و روزهای پنجشنبه از ساعت 6:30 تا 13 است.
طرح زوج و فرد از درب منزل یعنی چه؟
گاهی اوقات به دلیل آلودگی بیش از حد و بالا بودن شاخص، از طرح زوج و فرد از درب منزل استفاده میشود. یعنی در روزهای غیر مجاز اجازه خروج از منزل را نخواهید داشت مگر در صورتی که پلاک خودرو مطابق روز باشد. در این طرح کلیه مناطق شهر جزء طرح خواهند بود و هرگونه تردد مشمول جریمه طرح آلودگی هوا خواهد شد.
قوانین نحوه ورود به طرح زوج و فرد
- برای ورود به طرح آلودگی هوا نیازی به رزو نمی‌باشد و تنها کافیست حساب شهروندی خود را شارژ کنید تا در صورت ورود به طرح و پایان سهمیه فصلی، شارژ از حساب شما کسر خواهد شد و در غیر این صورت ضمن پرداخت عوارض باید جریمه‌ی آن را نیز پرداخت کنید.
- داشتن معاینه فنی برتر در محاسبه هزینه ورود به طرح آلودگی هوا ضریب کمتری دارد.
- ساعات تردد به سه دسته تقسیم میشود که به این شرح می‌باشد:
- غیر اوج: تردد در ساعات 10:00 الی 16:00
- یک سر اوج: تردد در ساعات 6:30 الی 10:00 یا 16 الی 18
- دو سر اوج: تردد در ساعات 6:30 الی 10:00 و 16 الی 18
- در صورت سکونت در محدوده طرح آلودگی هوا می‌توانید با ارائه مدارک لازم در مورد ملک (مالکیت یا استیجاری) و تایید سیستمی در دفاتر خدمات الکترونیک شهر یک بار خروج از محدوده قبل از ساعت 9:00 و یکبار ورود به آن محدوده بعد از ساعت 16:00 به صورت آزاد داشته باشید.
- عوارض بر اساس تردد محاسبه میشود؛ یعنی اهمیتی ندارد که از محدوده کنترل آلودگی هوا خارج شده‌اید یا وارد شده‌اید در هر صورت عوارض تردد برای خودروی شما اطلاق می‌گردد.
نقشه محدوده طرح زوج و فرد تهران
محدوده طرح آلودگی هوا از سمت شمال به بزرگراه همت، از سمت جنوب به بزرگراه بعثت، از سمت شرق به محدوده امام علی و از سمت غرب به بزرگراه نواب ختم میشود. در عکس زیر نقشه طرح ترافیک و طرح زوج و فرد تهران را می بینید که می‌توانید از گوگل مپ آن را با جزئیات بیشتری مشاهده کنید.
محدوده طرح آلودگی هوا به صورت کلی:
- امام علی تا تقاطع چمران
- امام علی تا تقاطع نواب
- همت تا تقاطع بعثت
- بعثت تا تقاطع آزادی
- آزادی تا تقاطع همت
جریمه ورود به طرح آلودگی هوا
طرح زوج و فرد برای کنترل آلودگی هوا در شهر بزرگی چون تهران اجرا شده؛ طرحی که در خیابان‌های شلوغ اجرا شده و ورود پلاک‌های غیر مجاز به آن مشمول جریمه ورود به طرح آلودگی هوا خواهند شد. البته خودروهای حمل و نقل عمومی، اورژانس‌ها و تامین امنیت مجوز ورود همیشگی دارند. در صورت تردد در محدوده کنترل آلودگی هوا جریمه بلافاصله ثبت نمی‌شود. در ابتدا از سهمیه فصلی کسر میشود و پس از پایان سهمیه مشمول جریمه خواهید شد.
برای اینکه مستحق این جریمه نشوید با پرداخت عوارض به صورت اینترنتی وارد محدوده شوید. پرداخت عوارض یکی از قوانین ورود ورود به طرح آلودگی هوا است. عوارض این محدوده که با نام حلقه دوم شناخته میشود 50 درصد کمتر از عوارض طرح ترافیک اصلی یا حلقه اول است.
جریمه ورود به طرح آلودگی هوا متغیر بوده و نسبت به محل زندگی و ساعت ورود و خروج شما تغییر می‌کند. ضمن اینکه نوع معاینه فنی خودرو در پرداخت عوارض یا جریمه بسیار تاثیرگذار است. خودروهایی که دارای معاینه فنی برتر هستند تخفیف بالاتری نسبت به سایر خودروها دارند.
پرداخت عوارض ورود به طرح آلودگی هوا دلیل بر ورود شما به محدوده طرح ترافیک نمی‌باشد.
نکته: هزینه ورود به طرح آلودگی نصف هزینه عوارض طرح ترافیک است.
طرح زوج و فرد برای تاکسی اینترنتی چگونه محاسبه میشود؟
خرید طرح زوج و فرد برای تاکسی اینترنتی از دغدغه‌هایی شده که حرف و حدیث در آن بسیاره بوده؛ گاهی اوقات خبرهایی شنیده میشود که طرح زوج و فرد برای تاکسی اینترنتی رایگان بوده و نیازی به پرداخت عوارض نیست. امّا از آنجایی که تاکسی‌های اینترنتی جزء وسایل نقلیه عمومی محسوب نمی‌شوند مانند آژانس‌ها برای ورود به این نقاط باید طرح مربوطه را خریداری و عوارض آن را پرداخت کنند.
تخفیف خرید طرح کنترل آلودگی هوا
این تخفیف برای افراد خاصی در نظر گرفته شده تا خودروها تردد راحت‌تری داشته باشند. این افراد شامل :
- بیماری‌های خاص و معلولان
- جانبازهای 25 درصد و بالاتر
- خبرنگارها، روزنامه‌نگارها و عکاس‌ها
- ساکنان محدوده ترافیک و طرح کنترل آلودگی هوا
پرداخت خلافی طرح زوج و فرد
بدهی طرح آلودگی هوا مهلت 30 روزه ای دارد که برای هماهنگی بیشتر پلیس راهور با شهرداری تهران در نظر گرفته شده است. اگر سهمیه خود را به اتمام رسانده‌اید و اعتبار کافی در حسابتان ندارید نگران نباشید بلافاصله خلافی طرح زوج و فرد ثبت نخواهد شد. شما یک ماه فرصت خواهید داشت عوارض آن را پرداخت کنید. در صورتی که این مدت بگذرد و حساب شارژ نشده باشد جریمه ورود به طرح آلودگی هوا برای خودرو ثبت خواهد شد. (این فرصت برای کسانی که در تهران من ثبت‌نام کرده‌اند می‌باشد.)
جمع بندی
با قوانین طرح زوج و فرد در سال 1402 آشنا شدیم و به الزام ثبت نام در تهران من برای ورود به طرح آلودگی هوا اشاره کردیم. امیدواریم همه چیز درباره طرح کنترل آلودگی هوا را متوجه شده باشید و با رعایت قوانین و تردد مجاز، جریمه مشمول خودرویتان نشود.
