تعویض دیسک و صفحه ام وی ام 530 یکی از مواردی است که معمولا مالکان خودروهای ام وی ام با آن روبه‌رو می‌شوند. سلامت دیسک و صفحه، با سلامتی راننده و سرنشینان خودرو و همچنین سهولت در رانندگی و کاهش هزینه‌های نگهداری اتومبیل ارتباط تنگاتنگی دارد. از این رو به عنوان دارنده یک خودرو باید اطلاعات اولیه و پایه را در این زمینه داشته باشید. در ادامه خواهیم دانست که دیسک و صفحه چه هستند و چه کارکردی در خودرو دارند. همچنین به بررسی علائم خرابی دیسک و صفحه ام وی ام، نحوه تعویض گام به گام آن‌ها و هزینه‌های مرتبط با تعویض و تعمیر کلاچ ام وی ام خواهیم پرداخت.
اجزای اصلی سیستم کلاچ خودرو
سیستم کلاچ خودرو از قسمت‌های متفاوتی تشکیل شده است که هر کدام نیز قطعات گوناگونی دارد. از مواردی که در ادامه آمده است، می‌توان به عنوان اجزای اصلی سیستم کلاچ نام برد:
مجموعه دیسک کلاچ
مجموعه دیسک کلاچ خود از یک کاور، فنرهای خورشیدی و دیسک تشکیل شده است که با پیچ به هم متصل شده‌اند.
صفحه کلاچ
از دو لنت دایره‌ای شکل میان‌تهی تشکیل شده است که بین دو لنت، فنرهای تیغه‌ای قرار گرفته‌اند. در بخش میانی لنت‌ها بخش توپی قرار دارد که خود شامل چهار فنر مارپیچی می‌شود (در خودروهای متفاوت می‌تواند تعداد فنرها بیشتر باشد). بخش توپی نیز در وسط خود دارای فضایی خالی برای رد شدن شفت گیربکس است.
بلبرینگ کلاچ
بلبرینگ در قسمت خارجی دیسک کلاچ و بر روی کاور دیسک قرار می‌گیرد.
پدال کلاچ
پدال کلاچ در خودروهای دنده‌ای دستی در درون کابین و در سمت چپ پدال‌های گاز و ترمز قرار می‌گیرد. خودروهای اتوماتیک این پدال را ندارند.
دیسک و صفحه کلاچ چیست؟
هر خودرو برای حرکت کردن نیاز به دو بخش اصلی تولیدکننده نیرو و انتقال دهنده نیرو دارد. بخش تولیدکننده نیرو در اتومبیل موتور یا پیشرانه آن است؛ اما بخش انتقال دهنده نیرو، خود شامل سه بخش کلاچ، گیربکس و دیفرانسیل می‌شود.
گیربکس یا جعبه دنده به راننده اجازه می‌دهد با سرعت‌های مختلف در جاده حرکت کند و این تغییر سرعت در حین رانندگی توسط کلاچ که مرتبط با گیربکس است تنظیم می‌شود. دو بخش اصلی کلاچ، دیسک و صفحه کلاچ هستند که هر دو آن‌ها نیز به نوبه خود از قطعات مختلف دیگری تشکیل شده‌اند.
کارکرد دیسک و صفحه کلاچ چیست؟
نیروی تولید شده توسط موتور خودرو نمی‌تواند به طور مستقیم به گیربکس و سپس به دیفرانسیل منتقل شود، زیرا در این حالت راننده نمی‌تواند با تغییر سرعت اقدام به تعویض دنده کند.
برای انجام این کار نیاز است نیروی انتقالی از جانب موتور به جعبه دنده (گیربکس) به صورت موقت قطع گردد تا راننده بتواند دنده را تغییر دهد؛ این وظیفه قطع و وصل کردن گشتاور موتور بر عهده دیسک و صفحه کلاچ است.
نحوه عملکرد دیسک و صفحه کلاچ
با بررسی سیستم انتقال قدرت خودرو مشخص می‌شود هنگامی که موتور در حال کار کردن است، از طریق میل‌لنگ، نیروی تولید شده خود را به فلایویل منتقل می‌کند و آن را به چرخش در می‌آورد.
صفحه کلاچ از طریق یک شفت (شفت گیربکس) به فلایویل وصل شده و سپس دیسک کلاچ در کنار صفحه کلاچ قرار می‌گیرد، این دیسک از طریق کاور خود، روی صفحه را پوشانده و با چند پیچ به فلایویل متصل می‌شود.
در قسمت بیرونی کاور دیسک، بلبرینگ کلاچ قرار می‌گیرد. چرخش فلایویل، چرخش صفحه و دیسک را به همراه دارد. چرخش صفحه و دیسک نیز از طریق شفت گیربکس، منجر به انتقال نیرو به جعبه دنده و سپس دیفرانسیل‌ها و چرخ‌ها می‌شود.
هنگامی که راننده پدال کلاچ را بفشارد بلبرینگ کلاچ که به دیسک متصل است فنر خورشیدی درون دیسک را فشرده و سبب می‌شود صفحه کلاچ از فلایویل جدا شود و نیروی موتور به طور موقت و لحظه‌ای به گیربکس و سپس چرخ‌ها منتقل نگردد. در این حالت راننده دنده را تعویض می‌کند و با برداشتن پا از روی پدال کلاچ، دوباره صفحه کلاچ به فلایویل چسبیده و روند چرخشی سابق ادامه می‌یابد و چرخ‌ها با سرعت متناسب با دنده تعویض شده به گردش درمی‌آیند.
عمر مفید دیسک و صفحه کلاچ چقدر است؟
اگر رانندگی نرمالی داشته باشید و اغلب مسیرهای شما صاف و بدون ترافیک‌های طولانی‌مدت باشد؛ بعد از 50 الی 60 هزار کیلومتر شما نیاز خواهید داشت که دیسک و صفحه خود را تعویض کنید.
روش تشخیص زمان تعویض دیسک و صفحه کلاچ ام وی ام 530
برای آنکه سلامت دیسک و صفحه خود را بررسی کنید، می‌توانید از یکی از راه‌های زیر بهره ببرید:
- ماشین را روشن کرده اما حرکت نکنید. سپس پا را روی پدال کلاچ گذاشته و فشار دهید. ماشین را در دنده یک قرار داده و آرام شروع به حرکت کنید. اگر کابین خودرو دچار لرزش غیرعادی شد، نشان‌دهنده آن است که دیسک و صفحه کلاچ شما از کیفیت و سلامت لازم برخوردار نیست.
- ماشین را روشن کرده (در حالت توقف) در دنده 2 یا 3 قرار داده و شروع به حرکت کنید، اگر خودرو خاموش شد، مشکلی ندارد؛ اما اگر اتومبیل شما شروع به حرکت کرد این نشانه تمام شدن عمر مفید دیسک و صفحه خودروی شما خواهد بود.
- اتومبیل خود را در سربالایی امتحان کنید، اگر خودرو کشش کافی و مناسب را نداشت و گاز اضافه خورد و به اصطلاح بُکسُوات کرد و مجبور به معکوس کردن دنده شدید (مثلا از دنده دو به دنده یک)، می‌توانید آن را نشانه فرا رسیدن زمان تعویض دیسک و صفحه بدانید.
- در مسیری صاف اتومبیل را برانید اگر هنگام تعویض دنده با گاز خوردن بیش از حد ماشین مواجه شدید، در حالی که شتاب خودرو متناسب با آن دنده نیست، می‌توانید این را نشانه‌ای برای زمان تعویض در نظر بگیرید.
- دنده خودروی خود را روی دنده یک یا دنده عقب بگذارید؛ اگر در هنگام این تعویض دنده، خودرو صدای غیرعادی و بدی داد؛ بدانید که این صدا، خبر از سر رسیدن زمان تعویض دیسک و صفحه می‌دهد.
- وضعیت پدال کلاچ را بررسی کنید. اگر پدال بیش از حد سفت باشد یا پایین‌تر از حالت عادی قرار گیرد دیسک و صفحه شما نیاز به تعویض دارد.
- در مسیری خلوت و جاده‌ای صاف، سرعت خودرو را در حد 30 الی 40 کیلومتر نگه دارید، سپس دنده را در دنده 4 قرارداده و پدال گاز را تا انتها بفشارید؛ اگر ماشین دچار لرزش شد و شتاب خوبی نداشت، دیسک و صفحه سالم هستند اما اگر با حالت پرشی و شتاب یک‌دفعه‌ای مواجه شدید مطمئن شوید که دیسک و صفحه شما به پایان عمر خودشان رسیده‌اند و باید تعویض شوند.
علائم خرابی دیسک و صفحه کلاچ ام وی ام 530
هر کدام از علائم زیر می‌تواند نشانه‌ای بر اتمام عمر مفید دیسک و صفحه کلاچ باشد. البته برخی از این علائم می‌توانند از مشکلات دیگری نیز در خودروی شما خبر دهند. بهتر است با مشاهده هر کدام از آن‌ها به یک تعمیرگاه خودرو مراجعه کرده تا متخصص امر بررسی‌های لازم را انجام دهد:
- اگر هنگام تعویض دنده صداهای غیرعادی مثل صدای زنگ زدن یا خرد شدن یا ساییدگی شدید شنیدید.
- اگر میزان شتاب خودرو با میزان گازی که می‌دهید و شماره دنده متناسب نبود.
- بوی سوختگی که معمولا ناشی از سوختگی لنت‌ها است.
- دنده به درستی جا نرود.
چطور می توان از خرابی دیسک و صفحه جلوگیری کرد؟
اگر می‌خواهید از خرابی دیسک و صفحه خودرو خود، در زمانی کوتاه‌تر از بازه زمانی استاندارد جلوگیری کنید؛ باید عوامل کاهش دهنده عمر مفید دیسک و صفحه کلاچ را بشناسید و از آن‌ها پرهیز نمایید. موارد زیر در کاهش عمر مفید دیسک و صفحه کلاچ بسیار موثر هستند:
- گرفتن شتاب زیاد (تیک آف کشیدن) در دنده‌های یک و دو
- نگه داشتن مداوم پا بر روی پدال کلاچ پس از تعویض دنده
- استفاده بیش از حد پدال کلاچ در ترافیک
- استفاده از دنده نامتناسب در سربالایی‌ها و سرپایینی‌ها
- پاور لانچ یا همان نگه داشتن همزمان پدال گاز و ترمز
- تعداد سرنشینان بیشتر از تعداد مجاز و حمل بارهای سنگین با خودرو
- بکسل کردن یک خودرو دیگر
نحوه تعویض دیسک و صفحه ام وی ام 530
اگر با مشاهده نشانه‌های خرابی کلاچ ام وی ام 530 قصد دارید دیسک و صفحه آن را تعویض کنید؛ باید بدانید که تعویض دیسک و صفحه خودرو یک کار کاملا تخصصی بوده و بهتر است از یک تعمیرکار ماهر کمک بگیرید. اما به طور کلی می‌توان مراحل زیر را به عنوان راهنمای تعویض دیسک و صفحه در نظر گرفت.
ابزارهای مورد نیاز
در هنگام تعویض یا تعمیر کلاچ ام وی ام به سه آچار 10، 14 و 17 برای باز کردن دیسک و صفحه و مجموعه گیربکس از بدنه خودرو نیاز دارید.
مراحل تعویض گام به گام
در قدم اول شما باید ماشین را بر روی سطحی صاف خاموش کنید و بگذارید مدتی بماند تا موتور و سایر قطعات داخلی آن خنک شوند. سپس مراحل زیر را به ترتیبی که ذکر می‌شوند اجرا کنید:
- کابل‌های مثبت و منفی متصل به باتری را با آچار10 از روی آن جدا کنید. سپس پایه و قاب نگهدارنده باتری را نیز از آن جدا کرده و باتری را در آورده و کناری بگذارید. (برای ایمنی بیشتر در زمان کار)
- پس از جداسازی باتری، اتصالاتی را که در بالای گیربکس قرار دارند باید جدا کنید. ابتدا سیم کلاچ را که به گیربکس متصل است، جدا نمایید.
- استارت را که با دو پیچ در سمت راست و چپ آن به بدنه متصل شده است، با آچار 14 جدا کنید.
- سنسور دور موتور را آزاد سازید.
- سنسور کیلومتر شمار را جدا کنید.
- پس از جداسازی اتصالات قسمت بالای گیربکس، به زیر خودرو رفته و اتصالاتی را که در پایین به گیربکس وصل شده‌اند جدا کنید. در قدم اول رام زیر گیربکس ام وی ام 530 (MVM530) را جدا سازید.
- پس از رام باید لیورهای دنده آزاد شوند.
- به سراغ پلوس‌ها بروید و ابتدا چرخ‌ها را باز کنید. سپس گردگیرهای پلوس‌ها را آزاد سازید.
- اتصالاتی را که به پلوس‌ها و چرخ‌ها متصل هستند، جدا کنید.
- پلوس‌هایی را که به دو سمت گیربکس متصل هستند آزاد سازید.
- بعد از باز کردن اتصالات قبلی، حالا به پیچ‌های اتصالی گیربکس به بدنه دسترسی پیدا می‌کنید.
- پیچ‌های دور گیربکس را با آچار 17 باز کنید.
- حالا می‌توانید مجموعه گیربکس را از روی بدنه جدا کنید. دقت کنید که وزن گیربکس به شدت زیاد است و به تنهایی و بدون کمک فرد دیگر نمی‌توانید آن را برداشته و به جای دیگری منتقل کنید. مراقب باشید در هنگام جداسازی، گیربکس بر روی شما سقوط نکند.
- معمولا موتور و گیربکس توامان جدا می‌شوند و بر روی یک سطح قرار داده و سپس گیربکس را از مجموعه موتور و دیسک وصفحه جدا می‌کنند. در این حالت نیز از آچار 17 برای باز کردن و جدا نمودن گیربکس از موتور می‌توانید استفاده کنید.
- پس از جدا نمودن گیربکس شما دیسک و صفحه کلاچ را می‌بینید. برای باز کردن شش پیچ که کاور دیسک را به بدنه فلایویل متصل کرده‌اند باید ترتیب خاصی را رعایت کنید.
- ابتدا بالاترین پیچ را (پیچ شماره 1 که در موقعیت ساعت 12 قرار دارد) باز کنید. سپس در جهت حرکت عقربه‌های ساعت سومین پیچ، دومین پیچ، پنجمین پیچ، ششمین پیچ و در نهایت چهارمین پیچ باید باز شوند.
- پس از باز کردن پیچ‌ها، مجموعه دیسک و صفحه را با احتیاط از روی فلایویل جدا کنید.
- پس از جداسازی دیسک و صفحه، می‌توانید پک جدید دیسک و صفحه خریداری شده خود را به جای نمونه قدیمی بر روی فلایویل ببندید. اما رعایت یک نکته ضروری است و آن اینکه در هنگام گذاشتن دیسک و صفحه بر روی فلایویل حتما باید از شفت ورودی گیربکس یا یک شفت کمکی استفاده کنید تا صفحه کلاچ با محور، هم‌مرکز شود.
- پس از جا انداختن دیسک و صفحه، در حالی که شفت را درون دیسک و صفحه نگه داشته‌ا‌ید، پیچ‌ها را به همان ترتیب که باز کردید ببندید.( در جهت عقربه‌های ساعت به ترتیب پیچ‌های 1، 3، 2، 5، 6 و 4)
- سپس گیربکس را به مجموعه اضافه کرده و مجموعه موتور و گیربکس را مجدد بر روی خودرو سوار کنید. تمام اتصالات به صورت معکوسِ مسیر باز شدن، به ترتیب متصل می‌شوند.
نکات مهمی که در هنگام تعویض دیسک و صفحه کلاچ باید بدانید
در هنگام تعویض دیسک و صفحه به یاد داشته باشید که هیچ کدام از قطعات نباید آغشته به روغن یا ماده دیگری باشند. اگر پس از باز کردن دیسک و صفحه متوجه شدید که آن‌ها هنوز هم قابلیت استفاده دارند باید آن‌ها را کاملا تمیز کرده و سپس مجدد ببندید.
در هنگام تمیز کردن نباید از وسایل نوک تیز مثل کاردک استفاده کنید. یک اسکاچ معمولی با زبری متوسط، گزینه بسیار مناسبی برای تمیز کردن دیسک و صفحه کلاچ است.
همچنین در هنگام جا زدن دیسک و صفحه بر روی فلایویل از زدن ضربات چکش یا وسیله دیگر خودداری کنید، زیرا هرگونه خط و خش بر روی دیسک و صفحه می‌تواند هم به فلایویل آسیب برساند هم سیستم گیربکس را دچار مشکل سازد.
هزینه های تعویض دیسک و صفحه ام وی ام 530
اتحادیه تعمیرکاران خودرو هر ساله یک جدول را به عنوان جدول اجرت و هزینه تعویض قطعات و لوازم یدکی خودروهای موجود در ایران ارائه می‌دهد که می‌توان از آن برای تعیین هزینه تعویض دیسک و صفحه نیز استفاده کرد. اما باید این نکته را به خاطر بسپارید که با وجود اجرت و هزینه تعیین شده، به دلیل نوسانات قیمت در بازار ایران این اعداد و ارقام می‌توانند تغییر کنند.
در آذرماه 1403 اجرت و هزینه تعمیر کلاچ خودرو یک میلیون و صد هزار تومان است. همچنین قیمت خرید یک دیسک و صفحه MVM530 نیزمی‌تواند براساس اورجینال بودن، جنس بدنه، قطعات همراه بسته تعویض و فروشنده کالا بین 3 الی 7 میلیون متغیر باشد.
دیسک و صفحه، قلب دوم خودرو شما
اگر مالک خودروی MVM530 هستید و با مشکلات کلاچ خودرو روبه‌رو شده‌اید و علائم خرابی صفحه کلاچ را که در بالا ذکر شد مشاهده می‌کنید؛ بی‌شک نیاز به تعویض دیسک و صفحه ام وی ام 530 خود دارید. تاخیر در انجام این تعویض می‌تواند به بخش‌های دیگر خودرو به ویژه سیستم ترمز آن آسیب برساند. با رانندگی استاندارد و بررسی دوره‌ای سلامت قطعات داخلی خودرو، می‌توانید بر عمر مفید این قطعات بیفزایید. معمولا از دیسک و صفحه کلاچ به عنوان قلب دوم خودرو یاد می‌شود، با تعویض به موقع آن‌ها می‌توانید قلب خودروی خود را سالم نگه داشته و رانندگی آسان‌تر و ایمن‌تری را تجربه کنید.
