کولر خودرو مهمترین بخش خودرو است که در روزهای گرم به دادِ راننده و سرنشینان خودرو می‌رسد و باعث میشود سفری خوب و لذّت‌بخش را تجربه کنید. با نزدیک شدن به روزهای گرمِ سال استفاده از کولر خودرو (Car air conditioner) بیشتر خواهد شد و عملکرد صحیح آن یکی از دغدغه‌های اصلی رانندگان میشود. خنک نکردن فضای اتاقک ماشین آن هم به حد مطلوبی که شما انتظار دارید یکی از معضلاتی است که عملاً ناشی از نگهداری و استفاده نادرست از سیستم تهویه خودرو است. برای آشنایی بیشتر با کولر خودرو و نکات فنی خودرو با مجلّه اینترنتی فروشگاه اینترنتی لوازم یدکی خودرو ماشین نو همراه باشید.
کولر خودرو از اجزای سیستم تهویه خودرو
اگر هر سال با رسیدن به روزهای گرم دکمه کولر را می‌زنید و توقع خنک شدن خودرو را دارید باید گفت که انتظار بیش از اندازه‌ای است! سیستم تهویه خودرو مانند ده‌ها قطعه دیگر نیاز به بررسی و سرویس دارد. سیستم تهویه مطبوع را میتوان از مهمترین اجزای سیستم تهویه دانست به خصوص زمانی که فصل تابستان نزدیک است.
سازندگان خودرو برای استفاده از کولر خودرو و تهویه مطبوع تنها یه کلید بر روی داشبورد طراحی کرده‌اند تا با فشار دادن آن بتوانید دمای خودرو را به حالت دلخواه برسانید. امّا استفاده از کولر خودرو دارای ترفندهایی میباشد و به استفاده موثر آن کمک می‌کند. از جمله فیلتر و گاز کولر از جمله مواردی است که هر ساله باید بازبینی شوند. گذشته از این، مجاری تهویه خودرو به دلیل رطوبت مکان مناسبی برای رشد انواع باکتری‌ها و قارچ‌هاست. در نتیجه این کولر خودرو نیست که موجب ابتلا به سرماخوردگی میشود، این به دلیل شیوه نادرست استفاده و نگهداری شماست!
پنکه خودرو، قابلیتی ناشناخته!
اگر از بیشتر رانندگان سؤال کنید که تهویه خودرو چیست احتمالاً پاسخی جز کولر یا بخاری نخواهید شنید! اما تهویه خودرو قابلیتی مجزا از کولر و بخاری دارد و آن حالت پنکه است. قابلیتی با عملکرد مشابه با پنکه‌هایی که در منازل خود داریم. در این حالت بدون درگیر شدن کولر یا بخاری هوای بیرون به داخل اتاقک وارد میشود.
در حقیقت پایین کشیدن شیشه خودرو در سرعت بالا و هوای آلوده یک اشتباه بزرگ است. این کار به‌جز ورود آلودگی و سر و صدا به داخل خودرو، بر هم خوردن آیرودینامیک بدنه و افزایش مصرف سوخت نتیجه‌ای ندارد. رانندگان به‌جای این کار می‌توانند از پنکه خودرو استفاده کنند تا هوا از حالت خفگی خارج شود.
تشخیص خرابی کولر خودرو با چند نشانه واضح
همان‌طور که می‌دانید خودرو از قطعات بسیاری تشکیل شده است و هر یک بسته به نوع خودرو ممکن است تعداد بیشتری داشته باشد. از کوچکترین اجزاء تا بزرگترین اجزاء احتمال خرابی دارند؛ پس خرابی کولر خودرو نیز موضوعی میباشد که احتمالا شما هم دچار آن شده‌اید. برای اینکه بدانید چرا کولر خودرو کار نمیکند بهتر است در ابتدا با نشانه‌های خرابی آن نیز آشنا شوید و با عیب‌یابی آنها مشکل را برطرف کنید. در بخش زیر سعی کرده‌ایم عمده نشانه‌های خرابی کولر خودرو را شرح دهیم:
- ایجاد بوی بد
وقتی سیستم تهویه را روشن می‌کنید بوی نسبتاً نامطبوعی به مشام‌تان خواهد رسید که یک از نشانه‌های کار نکردن A/C میباشد.
- بوی نم
اگر دقّت کنید متوجّه بویی شبیه به کپک خواهید شد. معمولاً به دلیل تجمع باکتری ایجاد میشود. باکتری‌هایی که در پشت داشبورد به دلیل استفاده به ندرت از سیستم تهویه خودرو رشد می‌کنند.
- بوی تند
زمانی که فیلتر هوا مسدود میشود بوی بدی ایجاد می‌کند و این بوی گندیده آن‌قدر اذیت کننده میباشد که باعث میشود به جای اینکه راننده از بو رنج ببرد ترجیح می‌دهد از گرما رنج ببرد و کولر را خاموش کنند.
- بوی شیرین
بعضی اوقات ممکن است بویی شیرین به مشام شما برسد. این بو می‌تواند ناشی از نشتی در شیلنگ، لوله یا هسته بخاری، رادیاتور یا فاسد شدن مایع خنک کننده باشد.
- بوی گاز
اگر با روشن کردن کولر خودرو متوجّه بوی گاز شدید حتماً سیستم تهویه مطبوع دارای نشتی شدیدی شده است. این بو را می‌توانید در زمانی که بعد از مدّت طولانی برای اولین بار کولر خودرو را روشن می‌کنید متوجّه شوید در این زمان گازی که در داخل سیستم تهویه جمع شده است به داخل کابین رانده می شود. همه‌ی این بو ها نشان دهنده خرابی کولر و سیستم تهویه خودرو هستند اینکه مشکلی در سیستم تهویه وجود دارد می‌تواند به شما کمک کند تا سریعاً به محل آن بپردازید؛ از فیلترهای هوا گرفته که در زمان مشخص باید تعویض شوند تا پاک و تمیزکردن دریچه ها. نشانه‌های دیگری وجود دارند که به طور کامل تر به آنها خواهیم پرداخت؛ در ادامه ما را همراهی کنید.
- جریان هوای ضعیف
اگر جریان هوای خروجی از دریچه ضعیف باشد به این معناست که هوا در رسیدن به دریچه‌های کولر مشکل دارد. این مشکل می‌تواند ناشی از وجود کپک‌های انباشته شده در هسته اواپراتور ، شلنگ دمنده و مهر و موم‌های بدنه باشد.
- وجود آب روی داشبورد
وجود آب روی داشبورد نشانه‌ای دیگر از نشتی سیستم تهویه میباشد. این نشتی می‌تواند به دلیل گرفتگی شیلنگ باشد. البتّه فرسودگی شلنگ نیز می‌تواند باعث نشتی شود.
- خنک کار نکردن کولر
کمبود گاز مبرد، گرفتگی لوله انبساط، موتور دمنده و خرابی فیوز می‌توانند باعث خنک کار نکردن کولر شوند. این نشانه‌ها نیاز به یک تعمیر و نگهداری خواهد بود.
- نشت گاز مبرد
گاز مبرد حالت سیال مانند دارد که در سیستم تهویه برای خنک کردن استفاده میشود. در واقعه گاز مبرد وظیفه خنک‌سازی کابین را بر عهده دارد. اگر حس کردید سیستم تهویه خودرویتان با توجّه به روشن بودن برای مدّت طولانی دیگر باد خنک ایجاد نمیکند ممکن است بر اثر نشتی گاز مبرد این مشکل ایجاد شود. نشت این گاز می‌تواند بر اثر فرسودگی مهر و موم‌های لاستیکی و شیلنگ‌ها باشد که به مرور زمان خاصیت خود را از دست می‌دهند.
- گرم شدن باد کولر
اگر در ابتدای شروع به کار کردن سیستم تهویه باد خنک وزیده میشود و بعد از مدّت زمانی کوتاهی به باد گرم تبدیل میشود . این اتّفاق ممکن است ناشی از گرفتگی دریچه انبساط باشد که مانع از جریان یافتن مبرد به داخل اواپراتور میشود. همچنین وجود این نشانه ممکن است بر اثر آسیب دیدگی کمپرسور باشد که مانع از حفظ فشار صحیح کمپرسور میشود.
- صدایی غیر معمول
زمانی که کولر را روشن می‌کنید صدایی عجیب به گوش می‌رسد. این صدا ممکن است بر اثر شکستگی تسمه فن یا کندانسور ایجاد شود. البتّه اینکه زباله های موجود در فن باعث سر و صدا شود نیز وجود دارد. در هر صورت وجود صداهای اضافه می‌توانند خطرات جدّی را به همراه خود داشته باشند و نباید آنها را نادیده گرفت.
- بوی سوختگی
زمانی که سیستم تهویه را روشن می‌کنید بوی سوختگی را حس خواهید کرد به احتمال زیاد در این حالت سیم‌های اتصالی کمپرسور سوخته است یا بیش از حد گرم شده است. سیم‌های آسیب دیده از عملکرد صحیح کولر خودرو جلوگیری می‌کند. برای حل این مشکل باید سیمکشی ها را فوراً تعویض کنید.(منبع)
پس از سوار شدن کولر را روشن نکنید
برای اینکه کولر بتواند عملکرد مناسبی داشته باشد سعی کنید همیشه خودرویتان را در سایه پارک کنید و اگر ناچاراً مجبور به پارک در آفتاب شدید سعی کنید از آفتاب‌گیر پنجره جلو استفاده کنید. همچنین هنگام سوار شدن در خودرو به‌ویژه در روزهای گرم سال بلافاصله کولر را روشن نکنید. این کار برای سلامت شما مضر است. به دلیل اینکه مواد مورد استفاده در داشبورد، روکش صندلی‌ها و مجاری تهویه در هوای گرم گاز بنزین منتشر میشود.
این گاز با بویِ پلاستیک گرم شده برای همه ما آشناست. بنزین می‌تواند موجب بروز کم خونی، کاهش گلبول‌های قرمز و ابتلا به سرطان شود و خطر سقط جنین در خانم‌های باردار را افزایش دهد.
با این وصف هنگامی‌که سوار خودرو می‌شوید بهتر است کمی صبر کنید و شیشه‌ها را پایین بکشید تا هوای داخل خودرو عوض شد و سپس اقدام به روشن کردن کولر نمایید.
توجّه داشته باشید بعد از روشن کردن کولر خودرو سریعاً آن را به درجه بالا نبرید. معمولاً در خودروهای جدید سیستم تهویه اتوماتیک میباشد و به صورت خودکار در درجه پایین روشن میشود و بعد از مدّت زمان کوتاهی به صورت خودکار افزایش پیدا می‌کند. در خودروهایی که سیستم تهویه اتوماتیک ندارند می‌توانید از دکمه‌های کنترل دما استفاده کنید. همچنین زمانی که به مقصد رسیدید سریعاً موتور ار خاموش نکنید چون این عمل برای سیستم تهویه مطبوع خطرناک میباشد و به نوعی به آن شوک وارد می‌کند؛ در ابتدا سیستم تهویه را خاموش کنید سپس خودرو را خاموش کنید.
روشن کردن کولر خودرو
به‌منظور جلوگیری از آسیب کلاچ کمپرسور بهتر است کولر را در دور موتور پایین راه‌اندازی کنید. حتی اگر در سرعت بالا قصد روشن کردن خودرو را دارید بهتر است از سرعت خود بکاهید و با فشار دادن کلاچ خودرو دور موتور را پایین بیاورید. همچنین پس از روشن کردن به مدت چند ثانیه سرعت پنکه را زیاد کنید تا هوای گرم موجود در مجاری تهویه تخلیه شود.
مراقب مصرف سوخت خود باشید!
در خودروهای قدیمی سیستم تهویه فاقد ترموستات و حسگر دما بود. در واقع کمپرسور با روشن نمودن کولر به‌طور دائم با موتور درگیر می‌شد و دیگر فرقی نداشت که شما سرعت پنکه را چه مقداری تنظیم کرده‌اید.
استفاده این شیوه که در خودروهای دهه 70 امریکا رایج بود موجب افزایش سرسام‌آور مصرف بنزین می‌شد؛ اما در خودروهای امروزی به علت نصب ترموستات، کمپرسور با توجه به سرعتی که شما تنظیم کرده‌اید با موتور درگیری میشود.
هرچه سرعت پنکه بیشتر باشد گازی که اتاقک ماشین را خنک می‌کند سرمای خود را زودتر از دست می‌دهد و در نتیجه فرمان درگیری کمپرسور نیز زودتر صادر میشود.
چرا کولر ماشین باد گرم میزند؟
معمولاً زمانی که فصل بهار سر می‌رسد اکثر افراد خوشحال از فصلی جدید و روزهای سبز هستند و در حالی که تغییر آب و هوا مورد استقبال قرار می‌گیرد؛ با شروع تابستان و اذیت شدن توسط گرما رانندگی به خصوص در شهرهای جنوبی کشور می‌تواند بسیار طاقت فرسا و آزار دهنده باشد.
گرم بودن بیش از اندازه ماشین هم برای راننده هم برای سرنشینان بسیار ناخوشایند است به خصوص برای کسانی که سیستم تهویه مطبوع خودروی آنها مشکل دارد و معیوب است. تصور کنید حالا که هوا گرم است و بسیار خسته شده‌اید از کارهای روزمره و می‌خواهید به خانه تان برگردید با روشن کردن کولر خودرو باد گرم تری مانند باد سشوار گرم به صورتتان می خورد. به طور حتم گرمازدگی تان بیشتر میشود. اینکه چرا کولر باد گرم میزنه می‌تواند دلایل مختلفی چون سطح پایین گاز مبرد یا مشکلی در سیم‌پیچی باشد. امّا عموم دلایل اینکه چرا کولر ماشین باد گرم میزند به این شرح میباشد:
- شکستگی یا مسدود شدن کندانسور
- گرفتگی داخلی
- نقض در سیمکشی و بخش الکتریکی سیستم تهویه
- آسیب دیدگی فنهای خنک کننده
حالا که متوجّه شدید چرا کولر ماشین باد گرم میزند باید بدانید که همه دلایل شرح شده نشان از یک مشکل اساسی در مورد A/C میباشد که میتوان طی یک بررسی ساده بصری آن را شناسایی کرد.
چرا کولر خودرو خاموش نمی‌شود ؟
یکی دیگر از مشکلات کولر خودرو می‌تواند خاموش نشدن آن باشد؛ یعنی زمانی که موتور خاموش است A/C به کار خود ادامه می‌دهد و در نهایت منجر به باتری خالی کردن میشود. این مشکل دلایلی چون موارد زیر دارد:
- گیر کردن دکمه A/C در حالت روشن
- مدار کنترل دمنده آسیب دیده است
- رله موتور دمنده دچار نقص شده
- سوئیچ روشن و خاموش کردن کولر خودرو شکسته(منبع)
علت روشن نشدن کولر خودرو چیست؟
در حال که ممکن است کولر خاموش نشود احتمال اینکه کلاً روشن نشود بسیار بیشتر و مسلماً بدتر میباشد. روشن نشدن کولر خودرو دلایل بسیاری دارد که ما در این قسمت سعی کرده‌ایم به چند دلیل مهم آن اشاره‌ای کوتاه و مختصر داشته باشیم:
- خنک نکردن کولر ماشین و فشار گاز کولر
کاهش فشار گاز کولر خودرو به‌طور حتم یکی از اصلی‌ترین دلایل خنک نکردن کولر است. اگر کمی با فیزیک آشنا باشید احتمالاً می‌دانید که آب پس از رسیدن به نقطه جوش یعنی 100 درجه سانتی‌گراد با سرعت بیشتری به بخار تبدیل میشود. در واقع هرچه دمای آب از صفر تا 100 درجه افزایش می‌یابد به معنای جذب بیشتر انرژی گرمایی از منابع دیگر است. نکته جالب اینکه آب در هنگام تبخیر (نقطه جوش) نسبت به 3 یا 4 درجه سانتی‌گراد پایین‌تر 5 برابر بیشتر گرمای اطراف را جذب می‌کند!
به‌طور معکوس نیز هنگامی‌که بخار آب به سطحی سرد برخورد کند، تقطیر شده و بلافاصله به آب تبدیل میشود. کولر خودرو نیز بر همین اساس کار می‌کند. در واقع اگر مایعی بیابیم که در دمای پایین (خیلی پایین‌تر از 100 درجه؛ مثلاً دمای محیط) تبخیر شود و آن را در یک سیستم بسته قرار دهیم می‌توانیم یک کولر خودرو بسازیم.
به بیان ساده کولر خودرو از یک سیستم بسته تشکیل شده که در دو انتهای آن تجهیزاتی شبیه به رادیاتور قرار دارد؛ یکی در داخل خودرو و دیگری بیرون خودرو و در معرض هوای آزاد. حال مایع مناسبی که از آن صحبت نمودیم اگر از رادیاتور داخل خودرو عبور کند با جذب گرمای محیط تبخیر میشود.
این گاز هنگامی که به رادیاتور دوم وارد میشود به علت دمای پایین هوای محیط بلافاصله تقطیر شده و به مایع تبدیل می‌گردد. مایعی که برای چرخش در فرآیند کولر خودرو استفاده میشود در دمای پایین‌تر از دمای اتاق خودرو تبخیر می‌گردد اما به همان میزان نیز در دمای پایین‌تری تقطیر میشود.
در نتیجه ممکن است در روزهای گرم سال فرآیند خنک‌کنندگی به علت تقطیر ناقص به‌خوبی صورت نگیرد؛ اما با افزایش فشار گاز کولر خودرو دمای تبخیر تا مقداری که به آن نیاز داریم افزایش می‌یابد و در مقابل دمای تقطیر نیز بالا می‌رود؛ بنابراین در هنگام بالا بودن فشار گاز کولر خودرو میتوان اطمینان داشت که با انجام کامل تقطیر خودرو به‌خوبی خنک میشود.
با وجود دخیل بودن قطعات فراوان در عملکرد کولر خودرو، میتوان با اطمینان گفت که کاهش فشار گاز کولر خودرو عمده‌ترین دلیل خنک نکردن کولر است.
- فن های خنک کننده آسیب دیده‌اند
سیستم تهویه خودرو دارای اجزای مختلفی چون فن میباشد که از آن برای انتقال هوای خنک به داخل کابین خودرو استفاده میشود. زمانی که فن کولر معیوب شده باشد کولر خودرو کار نمیکند. نقض فن کولر به دلایل مختلفی چون مشکل در اتصالات برقی شکل بگیرد.
- نقض در اتصالات سیستم تهویه
مشکلات الکتریکی در سیستم تهویه می‌تواند دلایل مختلفی چون سوئیچ‌های آسیب دیده، سوختن فیوز و یا مشکل در ماژول‌های کنترل و چیزهای دیگر باشد. این مشکلات به راحتی قابل رفع هستند و که باید سریعاً به رفع آنها بپردازید؛ چرا که خرابی فیوزها می‌توانند باعث خرابی کولر و اعمال هزینه‌های بسیار بالاتری شوند.
از آنجایی که مشکلات الکتریکی می‌توانند باعث تجمع اسید شوند و این موضوع می‌تواند آسیب جدّی به خودرو و کل سیستم تهویه شود. رفع مشکلات الکتریکی به راحتی صورت می‌گیرد پس باید فوراً برطرف شوند.
- کندانسور آسیب دیده
کندانسور نقش مهمی در سیستم تهویه خودرو دارد. کندانسور همان رادیاتور است که اگر مشکلی داشته باشد سیستم تهویه عملکرد خوبی نخواهد داشت.
دلایل ذکر شده در قسمت بالا هریک به نوبه خود می توانند کارکرد سیستم تهویه را دچار اختلال کنند؛ برای رفع هریک از آنها نیاز به یک کارشناس تعمیر حرفه‌ای خواهید داشت.
خرید کولر خودرو
در صورتی که کولر ماشین شما دچار مشکل شده، خنک نمی کند یا روشن نمی شود باید پس از بررسی خرابی توسط مکانیک مجرب، نسب به تعویض قطعات خراب کولر ماشین خود اقدام کنید.
ساختار کولر خودرو متشکل از چندین قطعه مختلف است که از کمپرسور و اوپراتور گرفته تا مخزن گاز و هرزگرد تسمه کولر! برای مشاهده قطعات کولری مورد نیاز خود و خرید آنها می توانید به فروشگاه اینترنتی ماشین نو مراجعه کنید. (کلیک کنید: خرید کولر خودرو)
جمع بندی
کولر خودرو یکی از مهمترین اجزای خودروی شما میباشد که باعث سواری راحت شما میشود. انجام منظم معاینههای فنی، تعمیر و نگهداری خودرو برای حفظ سلامت سیستم تهویه در بهترین شرایط و جلوگیری از آسیب های طولانی مدّت بسیار ضروری می باشد. بررسی سلامت سیستم تهویه خودرو حداقل سالی یکبار باید انجام شود.
شما چه تجربه ای برای استفاده بهتر از کولر خودرو دارید؟
سلام اگر درخودرو شلنگ برگشت کمپرسور همون گرم با شلنگ سرد همسایز باشه سرما کمتر میشود یا بیشتر