بعضی از حادثه‌ها به‌ندرت اتفاق می‌افتادند؛ اما در زمان وقوع خسارت‌های جدی را به بار می‌آورند. انفجار باتری ماشین یکی از این اتفاقات است. موضوعی که شاید خیلی از افراد در طول عمر رانندگی خود یکبار هم تجربه نکنند؛ اما به دلیل خطرات مالی و جانی که این رخداد در پی دارد، بهتر است که خود را برای آن آماده کنید. خوشبختانه راه‌هایی برای جلوگیری از ترکیدن باتری ماشین وجود دارد. برای این منظور ابتدا باید با علت ترکیدن باتری ماشین آشنا شوید. در این مطلب قصد داریم هر آنچه لازم است درباره این واقعه عجیب اما محتمل بدانید را بررسی کنیم. تا پایان با ما همراه باشید.
علت ترکیدن باتری ماشین
در ابتدا بد نیست که فعل و انفعالات شیمیایی که باعث انفجار باتری خودرو می‌شوند را بررسی کنیم. در بسیاری از خودروها باتریهای سرب – اسیدی به‌کار می‌روند. هنگام شارژ شدن باتری سرب – اسیدی، در اثر فرآیند الکترولیز، گازهای اکسیژن و هیدروژن تولید می‌شوند. هر چه به انتهای فرآیند شارژ باتری نزدیک می‌شویم، میزان تولید این گازها نیز افزایش می‌یابد. در حالت عادی تولید گازها با نرخ مشخصی صورت می‌گیرند؛ اما اگر سرعت شارژ شدن باتری ماشین بیش از حد افزایش پیدا کند، میزان تولید گازها نیز به‌مراتب بالاتر می‌رود.
دریچه‌هایی در بدنه باتری وجود دارند که نقش هواکش را ایفا می‌کنند. گازهای هیدروژن و اکسیژن تولیدی از طریق این دریچه‌ها به هوای آزاد انتقال می‌یابند. اگر به هر دلیلی مسیری به محفظه داخلی باتری وجود داشته باشد، احتمال دارد بخشی از این گازها به داخل نفوذ کنند. این اتفاق باعث میشود که فشار گاز داخل محفظه باتری به طور قابل توجهی افزایش یابد. دقت کنید که چگالی هیدروژن حدود 16 هزار برابر از اکسیژن کمتر است و به همین دلیل بالای آن قرار می‌گیرد. کوچکترین جرقهای کافیست که در چنین شرایطی شاهد انفجار باتری خودرو باشیم. دقت کنید که واکنش شیمیایی گازهای هیدروژن و اکسیژن به شدت گرمازا است. به همین دلیل بروز انفجار، نه‌تنها باعث آسیب دیدن پیشرانه خودرو میشود؛ بلکه افرادی که در نزدیکی ماشین قرار دارند نیز در معرض خطر قرار می‌گیرند.
دلایل ترکیدن باتری خودرو
روی‌هم رفته علت ترکیدن باتری ماشین، افزایش غلظت گاز هیدروژن در این تجهیز به سطح 4 درصد و بیشتر است. هیدروژن قابل اشتعالپذیری زیادی دارد و به همین دلیل وقتی غلظت آن به سطح 4 درصد میرسد، توان انفجاری بالایی دارد. همچنین هیدروژن بو یا رنگ خاصی هم ندارد. به همین دلیل نمیتوان انتشار آن در محیط را به‌راحتی تشخیص داد. از جمله مهم‌ترین علل ترکیدن باتری خودرو می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
1. جرقه زدن در نزدیکی باتری حین شارژ شدن
نمیتوان جلوی تولید هیدروژن حین شارژ شدن باتری را گرفت. حتی اگر دریچههای تهویه باتری به درستی عمل کنند، باید مراقب بود که حین شارژ باتری در نزدیک آن جرقهای زده نشود. هرگونه جرقه زمینه را برای انفجار و آتش‌سوزی فراهم می‌کند.
2. خیس بودن باتری هنگام شارژ شدن
وقتی قرار است باتری شارژ شود، باید کاملا خشک باشد. کوچکترین سطحی از رطوبت به‌خصوص در ناحیه درب باتری، شرایط را برای وقوع انفجار و ترکیدن باتری مهیا می‌کند. بنابراین این نکته مهم را حتما مد نظر قرار دهید.
3. شارژ بیش از حد باتری
یکی دیگر از دلایل ترکیدن باتری ماشین، شارژ شدن بیش از حد آن است. این اتفاق معمولا وقتی رخ میدهد که از شارژر بیکیفیت استفاده شود. بهکمک دستگاههای شارژر بیکیفیت نمیتوان ولتاژ جریان ورودی به باتری را روی محدوده مناسب تنظیم کرد. این موضوع باعث میشود که شاهد شارژ بیش از حد باتری باشیم. اشاره کردیم که این اتفاق میزان هیدروژن تولیدی را تا حد زیادی بالا می‌برد. در نتیجه افزایش تولید هیدروژن، نه‌تنها احتمال انفجار را بالا می‌برد؛ بلکه شدت آن را نیز تا حد زیادی ارتقا میدهد.
4. مسدود شدن دریچه هواکش باتری
دریچه هواکش باتری برای کمک به تخلیه گاز هیدروژن هنگام شارژ شدن باتری در نظر گرفته میشود. ممکن است در گذر زمان به‌دلیل تجمع گرد و غبار، دهانه این دریچه مسدود شود. در نتیجه گاز هیدروژن راهی به سمت هوای آزاد پیدا نمی‌کند و درون محفظه باتری جمع میشود. در اثر تجمع بیش از حد گاز هیدروژن در محفظه باتری نیز شاهد انفجار و ترکیدن آن خواهیم بود. احتمال بروز این اتفاق در مواقعی که هوا گرم و آفتابی است، به‌مراتب افزایش پیدا می‌کند.
5. کهنه شدن باتری
گذر زمان باعث میشود که شاهد جمع شدن رسوب در صفحه‌های جداکننده باتری باشیم. به همین دلیل هنگام شارژ شدن، احتمال برقراری اتصال کوتاه در باتری تا حد زیادی افزایش پیدا می‌کند. افزایش عمر باتری باعث میشود که صفحه‌های جداکننده خم شوند و این اتفاق باعث نزدیک شدن آن‌ها به یکدیگر میشود. در اثر تماس بیش صفحه‌ها، اصطکاک به‌وجود می‌آید که در پی آن شاهد تشکیل جرقه خواهیم بود. در نتیجه بالا رفتن عمر باتری نیز یکی از دلایل ترکیدن باتری خودرو به حساب می‌آید.
راهکار پیشگیری از انفجار باتری ماشین
با علل ترکیدن باتری ماشین آشنا شدیم. راه‌هایی برای جلوگیری از این اتفاق وجود دارد که با رعایت آن‌ها می‌توان از انفجار باتری جلوگیری کرد. این راهکارها عبارت‌اند از:
- مراقبت باشید تا هنگام شارژ شدن باتری کوچکترین جرقهای در محیط رخ ندهد.
- از باز بودن مسیر دریچههای باتریهای ماشین حتما اطمینان حاصل کنید.
- بررسی کنید که کابلهای متصل به پایانههای باتری فرسوده نباشند.
- قبل از شارژ حتما باتری را خشک کنید.
- از ابزارهای عایق برای جلوگیری از جرقه احتمالی هنگام شارژ باتری استفاده کنید.
- حتما به‌سراغ دستگاههای شارژر با کیفیت و استاندارد بروید.
کلام پایانی
در این مطلب سعی کردیم علت ترکیدن باتری ماشین را با از زاویه دید فنی بررسی کنیم. در کنار عواملی که برشمردیم، یک موضوع دیگر نیز وجود دارد که نباید از آن غفلت کرد. گاهی اوقات باتری که در خودرو شما وجود دارد، با نقص فنی همراه است. این موضوع نیز می‌تواند زمینه‌ساز بروز حادثه انفجار باشد. بنابراین توصیه می‌کنیم که حتما برای خرید باتری به‌سراغ برندهای معتبر بروید. تا با مشکلاتی این‌چنینی دست و پنجه نرم نکنید.
