بیمه کردن ماشین به‌خصوص در سال‌های گذشته که قیمت خودرو و همچنین نرخ دیه افزایش قابل توجهی داشته، تبدیل به یک ضرورت انکارناپذیر شده است. واقعیت این است که حتی یک تصادف جزئی برای راننده خودرویی که بیمه بدنه و شخص ثالث ندارد، هزینه سنگینی را به‌همراه خواهد داشت. در این مطلب قصد داریم به‌صورت کلی به‌معرفی انواع بیمه ماشین در ایران و همچنین شرایط محاسبه حق بیمه، دریافت تخفیف سالانه تمدید بیمه نامه و فرآیند گرفتن خسارت از بیمه را بررسی کنیم. با مطالعه این مطلب تا پایان، هر آنچه باید به‌عنوان یک راننده بدانید، در اختیار شما قرار می‌گیرد.
انواع بیمه ماشین
دسته‌بندی رایج انواع بیمه ماشین در ایران به‌صورت است:
1. بیمه بدنه ماشین
بیمه بدنه خودرو، خودروی شما را در برابر انواع و اقسام حوادث طبیعی و غیرطبیعی تحت پوشش قرار می‌دهد. داستان از این قرار است که شما با پرداخت مبلغ مشخصی به‌عنوان حق بیمه به‌صورت سالانه، خودروی خود را تا سقف مشخصی و در برابر حوادث خاصی مانند تصادف (مقصر راننده باشد)، آتش سوزی، سرقت و … بیمه می‌کنید.
شرایط بیمه بدنه خودرو
شرکت‌های بیمه برای انواع بیمه اتومبیل قوانین و مقررات خاصی را وضع می‌کنند. برخی از این قوانین بین تمام شرکت‌ها مشترک هستند و بعضی دیگر با هدف بازاریابی و جلب نظر مشتریان در نظر گرفته می‌شوند. به‌طور کلی برای بیمه بدنه ماشین نیز چارچوب خاصی وجود دارد. به‌عنوان مثال نباید بیش از 10 سال از تولید و مونتاژ خودرو در زمان معرفی و صدور بیمه نامه گذشته باشد. در غیر این صورت به‌ازای هر سال مازاد، 5 درصد تعرفه حق بیمه بیشتری دریافت می‌شود.
از آن گذشته برای بیمه بدنه خودروهای با بیش از 20 سال قدمت، باید مجوز جداگانه از مدیریت شرکت‌های بیمه دریافت کنید. معمولا هنگامی که برای بیمه بدنه به یکی از نمایندگی‌ها مراجعه می‌کنید، کارشناس تخصصی بیمه بدنه برای بررسی وضعیت خودرو اقدام می‌کند. نظر این کارشناس در صدور بیمه نامه حرف اول و آخر را می‌زند.
خسارت تحت پوشش بیمه بدنه
پوشش‌های بیمه بدنه خودرو معمولا موارد متعددی را شامل می‌شوند. بعضی از این موارد به‌صورت پیش فرض در محاسبه حق بیمه بدنه لحاظ می‌شوند. از جمله مهم‌ترین خسارت‌های تحت پوشش بیمه بدنه خودرو می‌توان به‌موارد زیر اشاره کرد:
- حادثه: خسارت ایجاد شده در اثر برخورد با اجسام ثابت یا متحرک
- آتش سوزی
- سرقت کلی: سرقت ماشین یا خسارت وارد شده به آن در اثر سرقت
البته شرایط پوشش برای همه بخش‌های آسیب دیده خودرو یکسان نیست. به‌عنوان مثال خسارت باطری یا لاستیک‌های خودرو در صورت آسیب دیدن تا سقف 50 درصد قیمت نو آن‌ها محاسبه می‌گردد. در مقابل پوشش‌های تکمیلی هم وجود دارند که به‌درخواست خریدار امکان اضافه کردن آن‌ها وجود دارند. به‌عنوان مثال می‌توان به‌موارد زیر اشاره کرد:
- سرقت لوازم و قطعات خودرو در حالت درجا (نهایتا تا سقف 20 درصد قیمت نو قطعات)
- شکست شیشه‌های خودرو به‌عللی غیر از حوادث مورد تعهد بیمه‌گر (پرداخت هزینه روز شیشه به‌علاوه نصب)
- بلایای طبیعی مانند سیل، زلزله و … (معادل 5 درصد حق بیمه سالانه برای تحت پوشش قرار گرفتن دریافت می‌شود)
- خطرات طبعی مانند پاشیدن رنگ، اسید و سایر مواد شیمیایی روی خودرو
- کشیدن میخ یا سایر اشیا مشابه روی بدنه ماشین
- پوشش نوسانات قیمت ماشین (معمولا تا 50 درصد افزایش قیمت از نرخ بیمه شده)
برای تحت پوشش قرار گرفتن هر یک از موارد فوق معمولا بین 3 تا 5 درصد به‌حق بیمه سالانه اضافه می‌شود. در عین حال مواردی نیز هستند که شرکت‌های بیمه تحت هیچ شرایطی خسارتی بابت آن‌ها متقبل نمی‌شوند. به‌عنوان مثال می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- خسارت ناشی از جنگ، اغتشاش، اعتصاب و آشوب
- خسارت وارد شده به ماشین حین تعقیب و گریز از مراجع انتظامی
- خسارت وارد شده به ماشین توسط راننده بدون گواهینامه رانندگی
- خسارت وارد شده به ماشین در صورت مصرف مواد مخدر، مشروبات الکلی و قرص‌های روان‌گردان از سوی راننده
- خسارت وارد شده به ماشین در اثر بکسل کردن خودرو (در صورت عدم رعایت اصول و مقررات ایمنی)
نحوه محاسبه حق بیمه بدنه
شرکت‌های بیمه برای هر خودرو با توجه به نوع و سال ساخت آن یک مبلغ به‌عنوان حق بیمه سالانه در نظر می‌گیرند. این مبلغ مبنای محاسبه حق بیمه سالانه خودرو قرار می‌گیرد و پوشش‌های اصلی خسارت بیمه بدنه را شامل می‌شود. در صورتی که خودرو دارای لوازم غیر فابریک مانند باند باشد، بسته به ارزش قطعات، نرخ بیمه افزایش می‌یابد. با اضافه کردن پوشش‌های اختیاری بیمه بدنه هم نرخ بیمه بالاتر می‌رود.
یکی از چالش‌های خرید بیمه بدنه در ایران، نوسانات قیمت خودرو است. بعضا در طول یک سال ممکن است قیمت خودروی شما دو برابر شود. به‌جای آنکه بخواهید در طول سال مدام برای دریافت الحاقیه به شرکت بیمه مراجعه کنید، می‌توانید از تعهد نوسانات قیمت خودرو شرکت‌های بیمه استفاده کنید. در این حالت با پرداخت مبلغ مشخصی علاوه بر حق بیمه، در صورت افزایش قیمت خودرو با درصد مشخصی، تحت پوشش خدمات بیمه خواهید بود.
معمولا به‌ازای هر سال پرداخت حق بیمه و استفاده نکردن از آن، شرکت بیمه‌گر تخفیف در نظر می‌گیرد که به‌شرح زیر هستند:
- یک سال: 25 درصد
- دو سال: 35 درصد
- سه سال: 45 درصد
- چهار سال و بیشتر: 60 درصد
شرکت‌های بیمه‌گر در ازای پرداخت نقدی حق بیمه، تخفیف 10 درصدی برای خریداران قائل می‌شوند. این مجموعه عواملی هستند که باعث می‌شوند نرخ بیمه در یک شرکت با شرکت دیگر تا حدی متفاوت باشد.
نحوه دریافت خسارت از شرکت‌های بیمه
برای دریافت خسارت بیمه بدنه شرایط مختلفی وجود دارد. از جمله اینکه شما مقصر حادثه باشید، سقف تعهد بیمه شخص ثالث مقصر حادثه کمتر از خسارت وارد شده به خودروی شما باشد یا راننده مقصر متواری شود. اولین نکته‌ای که باید توجه داشته باشید، شرکت بیمه‌گر معمولا بعد از محاسبه میزان خسارت، چیزی در حدود 10 تا 20 درصد مبلغ تعیین شده را به‌عنوان فرانشیز کسر می‌کند.
برای استفاده از بیمه بدنه، باید مدارکی مانند بیمه نامه، کارت ماشین، گواهینامه و سند خودرو را همراه داشته باشید. علاوه بر آن در صورت بروز حادثه طی تصادف، لازم است گزارش پلیس راهنمایی و رانندگی را نیز همراه خود ببرید. اگر قطعاتی از خودروی شما آسیب دیده باشند، معمولا با تحویل داغی قطعات، خسارت به‌صورت کامل پرداخت می‌شود.
در سال 1402 اخیر پلیس راهنمایی و رانندگی دیگر برای تصادف‌های منجر به خسارت کمتر از 30 میلیون تومان، کروکی نمی‌کشد. شرکت‌های بیمه‌گر هم برای پرداخت خسارت‌های با مبلغ کم، شرایط را تسهیل کرده‌اند. در واقع علاوه بر آنکه امکان خرید آنلاین بیمه خودرو فراهم شده، شما می‌توانید با ارائه مدارک و مستندات خود به‌صورت غیرحضوری خسارت بیمه بدنه را نیز دریافت کنید.
2. بیمه شخص ثالث
در بین انواع بیمه ماشین در ایران، بیمه شخص ثالث از نظر قانون، اجباری است. این بیمه، خسارت‌های مالی و جانی در اثر تصادفات رانندگی از سوی خودروی شما به دیگران را تحت پوشش قرار می‌دهد. منظور از شخص ثالث، صرفا افراد آسیب دیده در تصادف نیست. بلکه کلیه اموال منقول و غیرمنقول آسیب دیده نیز تحت پوشش قرار می‌گیرد. خسارت بیمه شخص ثالث تنها در شرایطی پرداخت می‌شود که شخص راننده، مسئول حادثه باشد.
پوشش‌های بیمه شخص ثالث، خسارت‌های وارد شده به سایر موجودات زنده به‌غیر از انسان را در بر نمی‌گیرد. تبصره 6 ماده قانون بیمه اجباری شخص ثالث درباره بیمه حوادث سرنشین است. اگر راننده یا هر یک از سرنشینان خودرو مقصر در اثر تصادف متحمل خسارت جانی و مالی شوند، در صورتی که خودرو تحت پوشش بیمه خسارت سرنشین باشد، بیمه موظف است تا سقف تعیین شده خسارت را بپردازد.
در ماده 15 قانون بیمه ثالث به‌صراحت ذکر شده که بیمه‌گر موظف است حداکثر ظرف مدت زمان 15 روز پس از دریافت مدارک، خسارت تعیین شده را پرداخت کند.
در ضمن توجه داشته باشید بیمه ثالث جزو مدارک مورد نیاز برای ترخیص خودروی توقیفی است.
نحوه محاسبه حق بیمه ثالث
نرخ پایه حق بیمه شخص ثالث به‌صورت سالانه از سوی شرکت بیمه مرکزی تعیین می‌شود. شاید در وهله اول فکر کنید که محاسبه حق شخص ثالث بدون در نظر گرفتن نوع خودرو صورت می‌گیرد. اما این تصور کاملا اشتباه است؛ چراکه هرچه قیمت خودرو بالاتر باشد، نرخ حق بیمه شخص ثالث آن هم بیشتر می‌شود. اگر تجربه دریافت بیمه شخص ثالث را داشته باشید، حتما می‌دانید که سه مولفه اصلی در آن وجود دارند:
- تعهد جانی
- تعهد مالی
- تعهد راننده
تعهد جانی و مالی مربوط به شخص ثالث است. معمولا تعهد جانی معادل دیه کامل انسان در ماه‌های حرام تعیین می‌شود. این در حالی است که تعهد مالی از سوی شرکت‌های بیمه‌گر به‌صورت شناور در نظر گرفته می‌شود. بدیهی است هر چه تعهد مالی بیشتر باشد، حق بیمه بالاتری نیز باید پرداخت کنید. در حال حاضر حداقل تعهد مالی بیمه برابر 90 میلیون تومان است. تعهد راننده مربوط به مبلغ خسارتی است که شرکت بیمه‌گر در اثر تصادف به‌راننده مقصر حادثه پرداخت می‌کند.
شرایط تخفیف مربوط به بیمه شخص ثالث
در محاسبه حق بیمه شخص ثالث نیز به‌ازای هر سال عدم استفاده از بیمه نامه، 5 درصد تخفیف برای راننده در نظر گرفته می‌شود. سقف میزان تخفیف مربوط به بیمه شخص ثالث نیز برابر با 70 درصد است. خوشبختانه انتقال تخفیف بیمه شخص ثالث به‌خودروی دیگر امکان‌پذیر است. علاوه بر آن در صورتی که پس از یک سال شرکت بیمه‌گر را عوض کنید، درصد تخفیف شما به‌صورت خودکار منتقل می‌شود و از این نظر جای نگرانی وجود ندارد.
جریمه دیرکرد بیمه شخص ثالث
همان‌طور که اشاره کردیم، خرید بیمه ثالث اجباری است. به‌همین دلیل شرکت‌های بیمه‌گر به‌ازای هر روز تاخیر در تمدید بیمه شخص ثالث، جریمه در نظر می‌گیرند. مقدار جریمه روزانه نیز با تقسیم حق بیمه سالانه بر 365 به‌دست می‌آید. فرض کنید حق بیمه شخص ثالث سالانه خودروی شما برابر 6 میلیون تومان است. در نتیجه جریمه دیرکرد بیمه شخص ثالث به‌ازای هر روز برابر 16400 تومان خواهد بود.
نحوه دریافت خسارت بیمه شخص ثالث
شرکت‌های بیمه‌گر، شعبه‌های خاصی را برای پرداخت خسارت تعیین می‌کنند. در عین حال شعبه‌های پرداخت خسارت بیمه به‌دو دسته مالی و جانی تقسیم می‌شوند. در واقع برای پیگیری دریافت خسارت بیمه شخص ثالث در حوادث منجر به خسارت‌های جانی باید به‌شعبه‌های اختصاصی مراجعه کنید.
همان‌طور که اشاره کردیم در تصادف رانندگی منجر به حادثه مالی زیر 30 میلیون تومان دیگر خبری از کروکی پلیس نیست. دو راننده به‌صورت توافقی با در دست داشتن مدارک خودرو گواهینامه و کارت ماشین به شعبه پرداخت خسارت بیمه مراجعه می‌کنند. ابتدا یک فرم در اختیار دو طرف قرار می‌گیرد و ضمن تکمیل اطلاعات هویتی از آن‌ها درخواست می‌شود تا شرح تصادف را یادداشت کنند.
سپس کارشناس بیمه و مامور راهنمایی و رانندگی در شعبه خسارت بیمه، ضمن بررسی خودروها، کارشناسی خود از میزان خسارت وارد شده به هر ماشین را ارائه می‌کنند. در نهایت شرکت بیمه مبلغ خسارت را تعیین می‌کند. معمولا ظرف هفت روز کاری، خسارت تعیین شده به حساب بانکی راننده خسارت دیده واریز می‌گردد.
در صورتی که تصادف با خسارت سنگین همراه باشد، حتما باید کروکی تنظیم شده از سوی پلیس راهنمایی و رانندگی نیز به مدارک مورد نیاز برای دریافت خسارت، ضمیمه شود. در تصادفات منجر به خسارت جانی علاوه بر مدارک فوق، برای دریافت خسارت باید موارد زیر را هم همراه داشته باشید:
- گزارش پزشکی قانونی
- گزارش دادگاه
- گزارش مکتوب بیمارستان از وضعیت افراد آسیب دیده
- گزارش مکتوب افسر راهنمایی و رانندگی
- صورت جلسه‌های احتمالی تنظیم شده از سوی پلیس
- مدارک مبنی بر فوت افراد در حادثه (گواهی فوت)
- مدارک هویتی ورثه افراد فوت شده در تصادف
روش‌های انتقال انواع بیمه چگونه است؟
نحوه انتقال بیمه شخص ثالث و بدنه به‌دیگران یکی از سوالات رایج رانندگان است. مطابق قانون شرایط خاصی برای انتقال بیمه وجود دارد که در این قسمت به بررسی آن‌ها می‌پردازیم.
انتقال بیمه بدنه خودرو
انتقال بیمه بدنه به‌شخص دیگر تنها در صورتی ممکن است که فرد مد نظر جزء اعضای درجه یک خانواده شما باشند. اما برای انتقال بیمه به یکی دیگر از خودروهای خود مشکلی نخواهید داشت. برای انتقال بیمه بدنه لازم است که حتما بیمه شما اعتبار داشته باشد. ضمن اینکه حداقل یک سال تخفیف عدم پرداخت خسارت بیمه بدنه برای این منظور ضروری است. تنها برای خودروهای با کاربری یکسان امکان انتقال بیمه بدنه وجود دارد.
اگر قیمت خودروی دیگر با خودروی اولیه یکسان باشد، انتقال بیمه به‌راحتی صورت می‌گیرد. در صورتی که تفاوت قیمت را بین دو خودرو شاهد باشیم، هزینه مابه‌التفاوت محاسبه می‌شود. انتقال بیمه از یک شرکت به شرکت دیگر بیمه‌گر نیز با حفظ تخفیفات انجام می‌پذیرد.
برای انتقال بیمه بدنه باید مدارکی مانند کارت ماشین، کارت ملی و همچنین سند فروش (در صورت فروختن) را به‌یکی از شعب شرکت بیمه‌گر مد نظر خود ببرید. دقت داشته باشید که بعد از فروش خودرو نهایتا ظرف 24 ساعت باید برای انتقال بیمه به شعب شرکت بیمه‌گر مراجعه کنید. ضمن اینکه در صورت فروش خودرو، تنها به‌مدت 6 ماه اعتبار تخفیفات قبلی شما قابل استفاده و انتقال هستند.
انتقال بیمه شخص ثالث خودرو
شرایط برای انتقال بیمه شخص ثالث نیز مشابه بیمه بدنه است. شما تنها امکان انتقال بیمه شخص ثالث به یک خودروی دیگر به‌نام خودتان یا اعضای درجه یک خانواده‌تان را دارید. برخلاف بیمه بدنه، شما محدودیت زمانی برای انتقال بیمه شخص ثالث ندارید. یعنی اگر خودروی خود را فروختید و چند ماه بعد یک خودروی جدید خریداری کردید، به‌راحتی می‌توانید از اعتبار تخفیف خود استفاده کنید. سایر شرایط برای انتقال بیمه شخص ثالث و بدنه یکسان هستند. دقت داشته باشید که تخفیف بیمه شخص ثالث متعلق به مالک وسیله نقلیه است و با واگذاری پلاک، تخفیفات از بین نمی‌روند.
در صورت گم شدن بیمه نامه چکار کنیم؟
در حال حاضر برای بیمه شخص ثالث بسیاری از شرکت‌های بیمه‌گر نسخه چاپی را حذف کرده‌اند. اما همچنان برای بیمه بدنه ماشین، قرارداد امضا شده در اختیار راننده قرار می‌گیرد. در صورت گم شدن انواع بیمه ماشین، ابتدا باید به کلانتری یا شورای حل اختلاف محل زندگی خود مراجعه کنید. سپس نامه تایید گم شدن بیمه نامه خود را دریافت کنید. پس از آن با این نامه به شعب شرکت بیمه‌گر مراجعه و درخواست صدور گواهی المثنی برای بیمه نامه خود کنید.
لیست شرکت‌های بیمه فعال در ایران
از جمله مهم‌ترین شرکت‌های بیمه فعال در ایران می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- بیمه ایران
- بیمه آرمان
- بیمه پارسیان
- بیمه آسیا
- بیمه اتکای ایرانیان
- بیمه البرز
- بیمه امید
- بیمه پاسارگاد
- بیمه تجارت نو
- بیمه تعاون
- بیمه توسعه
- بیمه حافظ
- بیمه حکمت صبا
- بیمه دانا
- بیمه دی
- بیمه رازی
- بیمه سامان
- بیمه سرمد
- بیمه ما
- بیمه معلم
- بیمه ملت
معیارهای انتخاب بهترین بیمه
برای خرید انواع بیمه نامه ماشین، لازم است که در انتخاب شرکت بیمه‌گر چند نکته مهم را در نظر بگیرید:
- حتما تعهدات تحت پوشش بیمه‌گر را به‌دقت مطالعه و با سایر شرکت‌ها مقایسه کنید.
- نحوه محاسبه حق بیمه و تخفیفات را ارزیابی کنید.
- تعداد شعب پرداخت خسارت بیمه‌گر را در شهر محل زندگی خود بررسی کنید.
- میزان رضایت مشتریان در پرداخت تعهدات از سوی بیمه‌گر را ارزیابی نمایید.
- وضعیت ارائه خدمات انواع بیمه اتومبیل از سوی شرکت بیمه‌گر به‌صورت آنلاین را در نظر بگیرید.
- وضعیت پشتیبانی شرکت بیمه‌گر در عمل به‌تعهدات را آزمایش کنید.
کلام پایانی
در این مطلب به معرفی و مقایسه انواع بیمه ماشین و همچنین شرایط هر یک از آن‌ها پرداختیم. قیمت انواع بیمه خودرو با توجه به‌عواملی مانند نوع شرکت بیمه‌گر، میزان تخفیفات، تعهدات تحت پوشش و … تغییر می‌کند. پیشنهاد می‌کنیم قبل از عقد قرارداد خرید انواع بیمه نامه ماشین، حتما خدمات شرکت‌های مختلف را به‌دقت ارزیابی کنید. پس از آن می‌توانید بهترین تصمیم را برای خرید انواع بیمه‌های ماشین بگیرید.
سوالات متداول
- بهترین بیمه برای خودرو چیست؟
هر دو بیمه شخص ثالث و بدنه برای خودروها اهمیت بسیار زیادی دارند.
- کدام بیمه ماشین در ایران اجباری است؟
بیمه شخص ثالث برای تمام خودروها در ایران ضروری است.
- شرایط تخفیف‌‌های مربوط به هر بیمه چیست؟
بر اساس تعداد سال عدم پرداخت حق بیمه، شرکت‌های بیمه‌گر تخفیف به مشتریان ارائه می‌کنند. علاوه بر آن پرداخت نقدی حق بیمه نیز مشمول 10 درصد تخفیف می‌شود.
- مهلت مراجعه به بیمه برای دریافت خسارت چقدر است؟
نهایتا 5 روز بعد از وقوع حادثه (بدون احتساب روزهای تعطیل) برای مراجعه به شعب بیمه برای دریافت خسارت مهلت دارید.
