مپ سنسور قطعه‌ای کوچک اما حیاتی در میان قطعات خودرو به شمار می‌آید. این قطعه حساس، به طور مستقیم با واحد کنترل ماشین (ECU) در ارتباط است و خرابی آن می‌تواند سلامت موتور و شتاب خودرو را دچار مشکل کند. در ادامه به هر آنچه که لازم است درباره این قطعه ضروری خودرو بدانید از جمله محل نصب، چگونگی عملکرد، دلایل و علائم خرابی سنسور مپ، نحوه تمیز کردن و زمان تعویض آن خواهیم پرداخت.
مپ سنسور چیست؟
Manifold Absolute Pressure Sensor یا به اختصار MAP sensor سنسور فشار مطلق منیفولد است که در ارتباط مستقیم با واحد کنترل الکترونیکی موتور (ECU) قرار دارد.
مپ سنسور در دسته سنسورهای پیزوالکترونیک دسته‌بندی می‌شود و دارای یک پتانسیومتر (مقاومت متغیر) است.
این قطعه در مسیر جریان ورودی هوا به موتور نصب می‌گردد و حجم هوایی را که توسط موتور مکش شده است به ECU اطلاع می‌دهد. واحد کنترل با توجه به میزان هوای وارد شده به موتور، میزان سوختی که باید وارد موتور شود، زمان، سرعت و زاویه جرقه زدن شمع‌ها را مشخص میکند. خرابی سنسور مپ می‌تواند سیستم احتراق را دچار مشکل کند و خودرو را از کار بیندازد.
محل نصب مپ سنسور
در خودروهایی که موتورشان از نوع موتورهای احتراق داخلی است، محل نصب مپ سنسور می‌تواند متفاوت باشد. اما در تمام خودروها این قطعه باید در کم‌ترین فاصله ممکن از سرسیلندر، نزدیک به دریچه ورودی هوا (منیفولد ورودی) و پس از دریچه گاز موتور نصب شود، زیرا تنها در این حالت است که می‌تواند تغییرات فشار هوا را به خوبی ثبت و به ECU گزارش کند.
سنسور مپ تیوفایو کجاست؟
سنسور مپ تیوفایو در محلی نزدیک به منیفولد ورودی و پس از دریچه گاز موتور خودرو نصب می‌شود.
سنسور مپ چگونه کار میکند؟
برای بررسی وظیفه و عملکرد سنسور مپ و دانستن اینکه سنسور مپ چه کارایی دارد؟ باید بدانید که این سنسور در درون خود دارای مقاومت متغیری است که در صورت تغییر در فشار هوای ورودی، تغییر وضعیت می‌دهد. زمانی که موتور روشن می‌گردد و ماشین به حرکت در می‌آید فشار هوا تغییر میکند و در اینجا سنسور مپ نقش خود را ایفا می‌نماید.
این سنسور حجم هوای ورودی را به ECU اطلاع می‌دهد و ECU این اطلاعات را به همراه اطلاعاتی که از سنسور دمای هوای ورودی و سنسور دور موتور می‌گیرد تحلیل کرده، میزان و زمان پاشش سوخت و زمان جرقه زدن هر شمع برای هر سیلندر را به طور دقیق مشخص میکند.
اگر Map sensor به درستی کار نکند، ماشین دچار دود کردن می‌شود و دود کردن خودرو باعث آلودگی و خرابی شمع‌ها می‌گردد و آلودگی شمع‌ها، جرقه زدن را با تاخیر مواجه میکند و اختلال در جرقه زدن، باعث احتراق ناقص موتور می‌شود و حتی می‌تواند منجر به ناک زدن و ریپ زدن خودرو گردد.
سنسور مپ سالم این امکان را فراهم میکند که شتاب خودرو متناسب با میزان فشردن پدال گاز باشد و راننده نیز به هنگام نیاز به سبقت گرفتن با خیالی آسوده، سبقت بگیرد. خرابی این قطعه می‌تواند شتاب خودرو را دچار مشکل کند و در مواقع سبقت گرفتن به دلیل کم آوردن موتور، منجر به تصادف شود.
نشانه های خرابی سنسور مپ
علائم خرابی سنسور مپ 405، سمند، 206 و علائم خرابی سنسور مپ cng (خودروهایی که از گاز طبیعی فشرده به عنوان سوخت استفاده می‌کنند) و سایر خودروهای دارای موتور احتراق داخلی علائم مشابهی هستند و از موارد زیر می‌توان به عنوان مهم‌ترین نشانه‌های خرابی مپ سنسور نام برد:
- تغییر رنگ دود اگزوز و خروج دودهای سیاه از آن به ویژه در هنگام گاز دادن
- ریپ زدن
- سخت گاز خوردن موتور
- عدم شتاب‌گیری کافی
- افزایش مصرف سوخت
- روشن شدن چراغ چک
- ناک زدن موتور
- تاخیر در جرقه زدن
- اشکال در استارت زدن و به کار افتادن موتور
دلایل خرابی مپ سنسور
خرابی سنسور مپ می‌تواند به یکی از دلایل زیر باشد:
خرابی و آلودگی شمع ها
خرابی مپ سنسور بر روی سلامت شمع‌ها اثر می‌گذارد و سلامتی شمع‌ها نیز بر روی سنسور مپ تاثیرگذار است. به هر دلیلی که موتور، دچار احتراق ناقص شود، شمع‌ها آلوده می‌شوند و همین آلودگی سبب خرابی سنسور مپ می‌گردد.
سوخت بی کیفیت
سوخت بی‌کیفیت نه تنها سلامت موتور را به خطر می‌اندازد بلکه می‌تواند به تمامی سنسورهای خودرو که در ارتباط با موتور قرار دارند آسیب بزند. سنسور مپ نیز از این قاعده مستثنی نخواهد بود.
ضربه
ضرباتی که بر سنسور مپ به دلیل تصادفات یا هر عامل دیگری وارد می‌شوند به راحتی می‌توانند این قطعه ظریف را از کار بیندازند و خودروی شما را با مشکل جدی مواجه کنند.
آیا حذف سنسور مپ از خودرو امکان پذیر است؟
به دلیل نقش حیاتی سنسور مپ، امکان حذف آن وجود ندارد اما گاهی در ریل‌های کروز از شبیه‌ساز به عنوان جایگزین سنسور مپ استفاده می‌کنند. البته فقط برای این گروه از خودروها می‌توان از شبیه ساز سنسور مپ استفاده کرد و سایر خودروها برای ادامه فعالیت، همچنان به قطعه اصلی نیاز دارند.
علت روغنی شدن مپ سنسور
بالا بودن سن خودرو، رانندگی نامناسب، کورس گذاشتن، گاز دادن‌های مداوم و طولانی‌مدت بدون استفاده از ترمز، مشکلات دریچه PCV و سایش رینگ پیستون‌ها می‌تواند از مهم‌ترین دلایل روغنی شدن مپ سنسور باشند.
تمیز کردن سنسور مپ
سنسور مپ باید به صورت دوره‌ای باز و تمیز شود. برای این کار در برخی خودروها باید ابتدا سوکت سنسور مپ را بیرون بکشید و سپس پیچ یا پیچ‌هایی که سنسور را به بدنه متصل کرده‌اند باز کنید و بعد از آن سنسور می‌تواند جدا شود.
اما در تعدادی دیگر از خودروها، سنسور مپ به بدنه با پیچ متصل نشده است و پایه لقی دارد و شما باید در هنگام باز کردن (بیرون کشیدن) سوکت، بسیار با احتیاط عمل کنید زیرا سوکت به دلیل داشتن واشر ممکن است به راحتی بیرون کشیده نشود و نیاز به فشار داشته باشد.
پس از کشیدن فیش سنسور مپ (سوکت)، باید از قسمت پایه‌ای که برای سنسور طراحی شده است با یک پیچ‌گوشتی دو سو، کمی آن را به سمت بالا بدهید و سپس با کمک دست دیگر همزمان با فشار پیچ‌گوشتی به سمت بالا، سنسور را آرام به سمت بالا می‌کشید تا از جای خود خارج شود. این کار را با آرامش و حوصله انجام دهید تا این قطعه حساس آسیب نبیند.
پس از خارج کردن سنسور مپ باید با کمک اسپری ناهید خشک (قرمز رنگ) درون سنسور را شست‌وشو دهید تا روغن درون آن خارج شود. زمانی که سنسور شسته شد بهتر است واشرهایی را که بر روی آن قرار دارند چک کنید. اگر سالم بودند مسیری را که برای باز کردن سنسور استفاده کردید به صورت معکوس انجام می‌دهید تا سنسور سر جای خودش قرار گیرد.
زمان تعویض سنسور مپ
هنگامی که سنسور مپ درست کار نکند، بشکند یا ترک بردارد، شما نیاز به تعویض آن دارید. به طور معمول روشن شدن چراغ چک می‌تواند نشانه خراب شدن این قطعه باشد. البته گاهی اوقات به دلیل نشت روغن زیاد هم ممکن است این قطعه به درستی کار نکند و چراغ چک خودرو روشن شود. اما اگر به صورت دوره‌ای و پیش از روشن شدن چراغ چک، بخواهید به تست و عیب‌یابی قطعات خودرو بپردازید در این حالت دیاگ زدن خودرو می‌تواند کمک بزرگی برای تشخیص مشکلات سخت‌افزاری و نرم‌افزاری از جمله خرابی سنسور مپ باشد.
نکته مهم پس از تعویض مپ سنسور
از ویژگی‌های مهم سنسور مپ این است که برخلاف اکثر قطعات خودرو، این قطعه پس از تعویض، سریع مشکل خودرو را حل نمی‌کند. حداقل باید اتومبیل برای 15 دقیقه روشن باشد و حرکت کند تا شما متوجه شوید آیا قطعه به درستی کار میکند و مشکل خودرو حل شده است یا خیر. اگر مشاهده کردید حالت ماشین تغییر نکرد و همچنان چراغ چک روشن می‌شود، بهتر است یک بار ECU را فلش کنید و سپس 15 دقیقه اجازه دهید خودرو کار کند تا نتیجه را مشاهده کنید.
مپ سنسور قطعه ای کوچک اما حیاتی
مپ سنسور یکی از حساس‌ترین و مهم‌ترین سنسورهای خودرو به حساب می‌آید که در ارتباط مستقیم با کامپیوتر خودرو قرار دارد. خرابی این قطعه می‌تواند میزان شتاب خودرو و سبقت گرفتن به موقع را دچار مشکل کند و منجر به تصادف شود. همچنین خرابی سنسور مپ و عدم رسیدگی به آن می‌تواند به از کار افتادن موتور ختم گردد. بررسی دوره‌ای این قطعه و تمیز کردن آن، رانندگی اصولی و بررسی میزان روغن کارتل (کارتر) می‌تواند از خراب شدن این قطعه تا حد زیادی جلوگیری کنند.
