تعویض موتور خودرو: راهنمای نجات‌دهنده خودروی شما!

تعویض موتور خودرو می‌تواند به دلایل متفاوتی از جمله: ارتقا، تصادف، فرسودگی و ایجاد ترک‌خوردگی در بلوک موتور صورت پذیرد. اما پیش از تعویض موتور اتومبیل خود، باید بدانید هر موتور به مانند هر فرد، دارای اثر انگشتی است که به آن کد شناسایی یا کد VIN می‌گویند. به واسطه داشتن این کد شما اجازه ندارید بدون کسب مجوز از راهنمایی و رانندگی اقدام به تغییر یا تعویض موتور خود کنید. در ادامه به دلایل، مزایا و معایب ، مراحل قانونی و تاثیر تعویض موتور بر روی قیمت خودرو و همچنین نحوه تشخیص موتور تعویضی خواهیم پرداخت.

کد VIN چیست؟

Vehicle Identification Number یا به اختصار VIN کدی است که از سال 1954 اولین بار توسط امریکایی‌ها برای شناسایی موتور انواع وسیله نقلیه مثل خودروهای سبک، سنگین، موتورهای گازی و موتورسیکلت‌ها مورد استفاده قرار گرفت. در ابتدا استاندارد مشترکی برای شماره‌گذاری سریال‌های وسایل نقلیه وجود نداشت اما در سال 1981، استاندارد جدیدی به صورت کد 17 رقمی از سوی اداره ملی ایمنی ترافیک بزرگراه در آمریکا اعلام شد که تا به امروز پابرجا است و در تمام دنیا از آن استفاده می‌کنند.

این کد ترکیبی از اعداد و حروف است. البته عدد 0 و حرف Q به دلیل تشابه و ایجاد اشتباهات احتمالی در این کد استفاده نمی‌شوند و هر شرکت خودروسازی در عین رعایت این استاندارد کدگذاری، الگوی خاصی نیز برای بازخوانی آن ارائه می‌دهد. از این رو کد VIN خودروهای تولیدی هر برند را باید متناسب با الگوی تعریف شده در همان خودروسازی بررسی کرد.

کد VIN شامل چه اطلاعاتی است؟

برای رمزگشایی از کد شناسایی 17 رقمی موتور خودرو، باید آن را به چند بخش تقسیم کنیم:

• سه کاراکتر اول کد VIN

کاراکتر اول کد VIN از سمت چپ، مشخص‌کننده کشوری است که آن خودرو در آن تولید شده است. دو کاراکتر بعدی کارخانه سازنده خودرو را نشان می‌دهد.

• کاراکترهای چهارم تا هشتم کد VIN

این کاراکترها اطلاعاتی درباره مدل خودرو، نوع بدنه و نوع موتور (تعداد سیلندر) را ارائه می‌کنند.

• کاراکتر نهم یا شاخص اصالت

این کاراکتر به عنوان کد امنیتی یا در اصطلاح “رقم چک” شناخته می‌شود و نشان‌دهنده این است که کد VIN مربوطه صحت دارد و اصل است.

• کاراکتر دهم

کاراکتر دهم نشان‌دهنده سال تولید آن خودرو است.

• کاراکتر یازدهم

این کاراکتر، کارخانه تولیدکننده آن خودرو را مشخص می‌کند.

• شش کاراکتر پایانی

شش کاراکتر پایانی کد VIN در واقع شماره سریال آن خودرو به حساب می‌آیند و 4 رقم انتهایی این شماره سریال، باید به صورت عدد ذکر شوند.

دلایل تعویض موتور خودرو

تعویض موتور خودرو می‌تواند دلایل متعددی داشته باشد، از جمله:

اتمام عمر مفید موتور

گاهی قطعات یدکی و اصلی خودرو آنچنان فرسوده‌اند که امکان تعمیر آن‌ها وجود ندارد و باید آن‌ها را تعویض کرد. موتور خودرو هم به عنوان یکی از قطعات اصلی خودرو از این قاعده مستثنی نیست، به ویژه زمانی که نگه‌داری از خودرو به خوبی صورت نگرفته است.

آسیب های ناشی از تصادفات

اگر شدت تصادف به گونه‌ای باشد که موتور خودرو را نتوانید تعمیر کنید آنگاه مجبور به تعویض آن خواهید شد.

ترک خوردن بلوک سیلندر

گاهی بر اثر حرارت بیش از حد موتور، گذر زمان یا وارد شدن ضربات، بلوک سیلندر دچار ترک‌خوردگی می‌شود. در این صورت شما به ناچار باید این قطعه را تعویض کنید.

تیونینگ

تعویض قطعات خودرو همیشه به دلیل خرابی یا فرسودگی نیست، گاهی افراد می‌خواهند تغییراتی در خودروی خود ایجاد کنند تا کارایی و زیبایی آن را افزایش دهند؛ از این رو اقدام به تیونینگ (Tuning) می‌کنند. این تنظیم و اصلاحات می‌تواند محدود به ظاهر خودرو شود و شامل مواردی همچون تیونینگ درهای خودرو، سیستم صوتی، آینه بغل، شیشه‌ها، داخل کابین، سپر و بسیاری از لوازم یدکی دیگر گردد. همچنین می‌تواند مربوط به بخش فنی خودرو مثل وزن، سرعت و شتاب، اگزوز، ترمز، موتور و قطعات موتوری شود. معمولا برای تیونینگ فنی، فرد اقدام به تعویض موتور خودرو با موتور قویتر می‌کند.

مزایا و معایب تعویض موتور خودرو

تعویض موتور یک خودرو می‌تواند مزایا و معایب خود را داشته باشد که با توجه به آن‌ها می‌توانید تصمیم به تعویض موتور بگیرید یا از خیر آن بگذرید.

مزایای تعویض موتور خودرو

مزایای تعویض موتور برای خودروها می‌تواند متفاوت باشد؛ به طور کلی یک موتور جدید نسبت به موتور قدیمی، قدرت، شتاب و گشتاور بهتری دارد. مصرف سوخت آن به مراتب کمتر است و به دلیل تازه‌تر بودن موتور میزان حرارت ناشی از احتراق آن کمتر خواهد بود و قطعات مرتبط با موتور در معرض حرارت کمتری قرار می‌گیرند و بر عمر آن‌ها افزوده خواهد شد. همچنین موتور جدید با استانداردهای محیط زیستی تناسب بیشتری دارد و آسیب کمتری به آن خواهد زد. هزینه تعمیرات خودرو هم کمتر خواهد شد.

معایب تعویض موتور خودرو

مهم‌ترین اشکالی که به تعویض خودرو می‌توان وارد کرد هزینه بالا و زمان‌بر بودن آن است. همچنین می‌تواند بر لرزش خودرو در هنگام فروش تاثیر منفی بگذارد. یکی دیگر از اشکالاتی که ممکن است با تعویض موتور با آن مواجه شوید عدم سازگاری بین موتور و قطعات دیگر خودرو است. از طرفی بی‌اطلاعی از قوانین تعویض موتور خودرو در ایران می‌تواند برای شما جریمه‌ها و مشکلات قانونی ایجاد کند.

مراحل قانونی و نحوه گرفتن مجوز تعویض موتور خودرو

اگر قصد دارید از نحوه تعویض موتور خودرو پراید یا تعویض موتور خودرو پژو 405 در سال 1403 مطلع شوید یا به طور کلی می‌خواهید بدانید برای تعویض موتور خودرو چه باید کرد؟ باید از مراحل زیر مطلع باشید و به ترتیب آن‌ها را انجام دهید:

• در اولین قدم شما به سایت epolice.ir مراجعه کرده و برای تعویض موتور، استان، شهر و مرکز تعویض را مشخص می‌کنید و سپس طبق زمان مشخص شده باید به آن مرکز مراجعه کنید.
• در آن مرکز درخواست تعویض موتور را ارائه می‌دهید.
• اگر پلیس راهور مجوز داد باید به مرکز تعویض پلاک بروید و در آنجا نیز درخواستی ارائه دهید.
• کارشناس مربوطه در مرکز تعویض پلاک شرایط موتور خودروی شما را بررسی می‌کند و در صورت تایید لزوم تعویض، مجوز را برای شما صادر می‌کند.
• پس از صدور مجوز به همراه مدارک شناسایی خودرو و مدارک شناسایی خودتان باید به فروشگاه‌ها و نمایندگی‌های معتبر مراجعه کرده و موتور جدید را دریافت کنید.
• موتور جدید باید حتما دارای نامه سربرگ کارخانه سازنده باشد که با مهر و امضای کارشناس رسمی ممهور شده است. همچنین این نامه سربرگ باید هولوگرام نیز داشته باشد.
• پس از طی مراحل بالا، شما مجدد به پلیس راهور مراجعه کرده، موتور جدید و مدارک لازم را ارائه می‌دهید و در این مرحله پلیس راهور به شما اجازه حک شماره موتور بر روی بلوک سیلندر موتور جدید را صادر می‌کند و ثبت شماره موتور جدید در سند خودروی شما (برگ سبز) انجام می‌گیرد.

مدارک لازم برای تعویض موتور خودرو

برای طی کردن مراحل اداری تعویض موتور خودرو، نیاز دارید مدارک زیر را به همراه داشته باشید:

• مدارک شناسایی مالک خودرو مثل اصل شناسنامه و اصل کارت ملی
• سند فروش کارخانه سازنده
• سند مالکیت خودرو که با نام برگ سبز هم آن را می‌شناسند و توسط پلیس راهور صادر شده است.
• کارت موتور
• بیمه‌نامه ( داشتن بیمه نامه شخص ثالث اجباری است.)
• کارت معاینه فنی (اگر عمر موتور بیشتر از 4 سال باشد.)
• برگه عدم خلافی موتور (در صورت داشتن خلافی باید فیش واریز و تسویه ارائه شود.)
• کارت عابر بانک برای پرداخت هزینه‌های مربوط به تعویض موتور قدیمی

جریمه تعویض موتور خودرو بدون مجوز

اگر فردی بدون رعایت مراحل قانونی تعویض موتور، اقدام به این کار نماید، براساس قانون مجرم شناخته می‌شود. طبق ماده 30 قانون راهنمایی و رانندگی اگر افراد بدون مجوز از راهنمایی و رانندگی اقدام به تعویض قطعات اصلی مثل تعویض اتاق، تعویض موتور، تعویض پلاک و مواردی از این دست کنند، موظف هستند مبلغی بین یک چهارم تا یک هشتم قیمت قطعه تعویضی را به عنوان جریمه پرداخت کنند. همچنین بعد از پرداخت جریمه باید در صورت نیاز به تعویض قطعه و اصلاح سند اقدام نمایند. در همین ماده قانونی تصریح شده است که اگر قطعه تغییریافته از استانداردهای تعیین شده برخوردار نباشد، مراجع ذیصلاح می‌توانند حکم به اوراق کردن خودرو دهند.

تاثیر تعویض موتور در قیمت خودرو

به طور کلی تعویض موتور تاثیر مثبت و منفی (بیشتر منفی) بر روی قیمت خودرو دارد. می‌توان دلایل زیر را برای هر دو جنبه تاثیر مثبت و منفی تعویض موتور برشمرد:

دلایل افت قیمت ماشین موتور تعویض

ممکن است یک خودرو به دلایل زیر بعد از تعویض موتور دچار افت قیمت شود:

• فرض اولیه خریداران این است که باید موتور اصل بر روی خودرو باشد و تعویض موتور می‌تواند آن‌ها را دچار بی‌میلی و شک کند.
• اگر موتور تعویضی دست دوم باشد علاوه‌بر هزینه بالای تعویض، معمولا به دلیل دست دوم بودن موتور، ارزش خودرو را کاهش می‌دهد. زیرا این پیغام را به خریدار ارسال می‌کند که موتور دست دوم به احتمال زیاد او را با تعمیرات متعدد روبه‌رو خواهد کرد.
• ممکن است به دلایل رعایت نکردن مراحل قانونی تعویض موتور، فرد خریدار دچار مشکل شود.
• در بازار پرنوسان قطعات یدکی در ایران که سرشار از لوازم غیراصل است، تعویض موتور می‌تواند سیگنالی ناشی از بی‌کیفیتی به خریدار ارسال کند، در نتیجه خودرو با کاهش قیمت مواجه می‌شود.

دلیل افزایش قیمت خودرو پس از تعویض موتور

معمولا در یک الی دو حالت ممکن است که خودرویی پس از تعویض موتور، افزایش قیمت بیابد و آن هم زمانی است که خودرو به نسبت فرسوده باشد و تعویض موتور سبب شود جان تازه‌ای به خودرو تزریق گردد. همچنین خودروهایی که به دلیل تیونینگ موتورشان تعویض می‌شود می‌توانند به دلیل تغییرات مثبت و حتی غیرمتعارف، قیمتشان افزایش یابد. اما این دست از خودروها با تمام تغییرات مثبتشان، مطلوب همگان نیستند و بازار محدودی خواهند داشت.

ماشین موتور تعویض بخریم یا نه؟

پاسخ به این سوال کاملا مرتبط است با شرایط شما و شرایطی که موتور تعویض شده دارد. اگر تعویض موتور خودرو طبق مراحل قانونی پیش رفته باشد و شماره موتور جدید در کارت خودرو ثبت شده است (تعویض موتور در برگ سبز خودرو ثبت شده باشد.)، شما پس از تایید سلامت موتور خودرو توسط یک تعمیرکار ماهر و معتبر می‌توانید اقدام به خرید خودرو موتور تعویض شده کنید.

فروش ماشین موتور تعویض

اگر شما به دنبال فروش ماشینی هستید که موتور آن را تعویض کرده‌اید بهتر است تمام مراحل قانونی مربوطه را پشت سر بگذارید و سپس اقدام به فروش کنید در غیر این صورت خریدار می‌تواند از شما شکایت کرده و شما را با مجازات حبس و جریمه نقدی مواجه کند. از طرفی اگر خودتان از ابتدا ماشینی خریدید که قبلا موتور آن تعویض شده است بهتر است پیش از فروش، استعلام لازم را انجام دهید وگرنه مسئولیت قانونی مشکلات آتی آن با شما خواهد بود. به این نکته توجه کنید که در بازار ایران خرید و فروش موتور دست دوم بسیار زیاد است و افراد زیادی مراحل قانونی را طی نمی‌کنند و ریسک معامله ماشین با موتور تعویض شده بسیار زیاد است.

نحوه تشخیص تعویض موتور خودرو

نحوه تشخیص موتور تعویض شده برای افراد بی‌اطلاع از اصول فنی خودرو ممکن نیست بنابراین بهترین کار، کمک گرفتن از یک فرد مطمئن و ماهر در این زمینه است. از طرفی شما از طریق مراجع قانونی می‌توانید اصالت موتور خودروی خود را استعلام کنید. در زمانی نه چندان دور برای استعلام باید به صورت حضوری به پلیس راهور مراجعه می‌کردید تا کارشناس این مرکز اصالت خودروی شما را تایید کند اما هم‌اکنون استعلام آنلاین به همت بیمه مرکزی و نیروی فراجا ممکن شده است. شما با ورود به سامانه استعلام سوابق و اصالت خودرو و از طریق شماره برگ سبز یا بارکد کارت خودرو به همراه کد ملی فرد خریدار، کد ملی فرد مالک و شماره تلفن همراه مالک می‌توانید از تمام سوابق فنی، سوابق معاملاتی، بیمه، عوارض و جرائم خودرو مطلع شوید.

قوانین تعویض موتور خودرو را جدی بگیرید

اگر به هر دلیلی نیاز است موتور خودروی خود را تعویض کنید یا به خرید و فروش ماشینی با موتور تعویض شده بپردازید، ابتدا از تمام مراحل قانونی تعویض موتور خودرو مطلع شوید و آن‌ها را پشت سر بگذارید و پس از آن از یک متخصص در این زمینه برای بررسی موتور کمک بگیرید. در این حالت نه با مسائل قانونی مواجه خواهید شد و نه به دیگران اجازه می‌دهید از بی‌اطلاعی شما سواستفاده کرده و کلاهبرداری کنند و خسارت مالی به شما وارد نمایند.