تصور کنید در حال رانندگی در جاده‌ای هستید و ناگهان با مانعی برخورد می‌کنید. در این لحظه حیاتی، تنها چند ثانیه می‌تواند تفاوت بین زندگی و مرگ را رقم بزند. اینجاست که ایربگ ماشین وارد عمل می‌شود. ایربگ یا همان کیسه هوا، یکی از مهم‌ترین و حیاتی‌ترین سیستم های ایمنی در خودروهاست که طراحی شده تا در تصادفات جاده‌ای، از شما و سرنشینان محافظت کند. آیا تاکنون به این فکر کرده‌اید که چگونه ایربگ ماشین در کسری از ثانیه باز می‌شود و جان شما را نجات می‌دهد؟ در این مقاله، به بررسی عمیق‌تر این تکنولوژی نجات‌بخش می‌پردازیم و رازهای پشت ایربگ را آشکار می‌کنیم.
ایربگ ماشین یا کیسه هوا چی هست؟
سیستم ایربگ یا کیسه هوا از مهم‌ترین تجهیزات خودرو است که هدف از طراحی آن جلوگیری از آسیب‌های جدی به سرنشینان خودرو در صورت وقوع تصادفات است. کیسه هوا ماشین به گونه‌ای طراحی شده است که در کسری از ثانیه پس از برخورد، به سرعت باز می‌شود.با باز شدن ایربگ در تصادف بین سرنشینان خودرو و بخش‌های سخت اصلی مثل فرمان، داشبورد یا درب‌ها فاصله ایجاد خواهد شد و از وارد شدن ضربه‌های محکم به سرنشینان جلوگیری می‌شود. در ادامه، به بررسی دقیق‌تر انواع کیسه هوا و نحوه کار کردن ایربگ ماشین می‌پردازیم:
انواع کیسه هوا
کیسه هوای خودرو به انواع مختلف تقسیم می شود که هرکدام بای محافظت از بخش خاصی از بدن سرنشینان طراحی شده است. در ادامه به بررسی انواع کیسه هوا می پردازیم:
۱. کیسه هوای جلویی (Front Airbags)
این نوع کیسه‌های هوا معمولاً در فرمان و داشبورد نصب می‌شوند و برای محافظت از سر و سینه راننده و سرنشین جلو در هنگام تصادفات از جلو طراحی شده‌اند.
۲. کیسه هوای جانبی (Side Airbags)
کیسه‌های هوای جانبی در دیواره‌های داخلی درها یا صندلی‌ها قرار می‌گیرند و برای محافظت از سر و سینه سرنشینان در برابر ضربات جانبی به کار می‌روند.
۳. کیسه هوای پرده‌ای (Curtain Airbags)
این نوع کیسه هوا در سقف خودرو و در طول پنجره‌ها نصب می‌شود. کیسه‌های هوای پرده‌ای برای محافظت از سر و گردن سرنشینان در تصادفات جانبی و جلوگیری از بیرون پرتاب شدن آن‌ها از پنجره‌ها طراحی شده‌اند.
۴. کیسه هوای زانویی (Knee Airbags)
کیسه‌های هوای زانویی در زیر داشبورد نصب می‌شوند و برای محافظت از زانوها و ساق پاهای راننده و سرنشین جلو در تصادفات از جلو طراحی شده‌اند. این کیسه‌های هوا به کاهش آسیب‌های جدی به قسمت پایین بدن کمک می‌کنند.
۵. کیسه هوای میانی (Center Airbags)
این نوع ایربگ خودرو بین صندلی‌های جلو نصب می‌شود و هدف آن جلوگیری از برخورد سرنشینان جلو با یکدیگر در هنگام تصادفات جانبی است.
۶. کیسه هوای کمربندی (Seatbelt Airbags)
این نوع کیسه هوا درون کمربند ایمنی قرار دارد و در هنگام تصادف به منظور کاهش فشار بر قفسه سینه و کاهش آسیب‌های ناشی از ضربه، باز می‌شود.
۷. کیسه هوای عابر پیاده (Pedestrian Airbags)
این نوع کیسه هوا برای محافظت از عابران پیاده طراحی شده و در برخی خودروها در قسمت جلوی کاپوت نصب می‌شود. در صورت برخورد با عابر پیاده، این کیسه هوا باز می‌شود تا شدت ضربه به عابر را کاهش دهد.
۸. کیسه هوای صندلی عقب (Rear-Seat Airbags)
این کیسه‌های هوا برای محافظت از سرنشینان صندلی عقب طراحی شده‌اند و معمولاً در پشت صندلی‌های جلو یا در صندلی‌های عقب نصب می‌شوند.
۹. کیسه هوای سقفی (Roof Airbags)
این کیسه‌های هوا در قسمت سقف خودرو نصب می‌شوند و هدف آن‌ها جلوگیری از برخورد سر و گردن سرنشینان با سقف خودرو در صورت چپ شدن خودرو است.
۱۰. کیسه هوای خارجی (External Airbags)
این نوع کیسه‌های هوا هنوز به صورت گسترده در خودروها استفاده نمی‌شوند، اما برای محافظت از خودرو و کاهش شدت تصادفات با خودروهای دیگر یا موانع طراحی شده‌اند. این کیسه‌ها می‌توانند در قسمت‌های مختلف بدنه خودرو نصب شوند.
استفاده از انواع مختلف کیسه هوا، به طور قابل توجهی ایمنی سرنشینان را در مواقع مختلف تصادف افزایش می‌دهد و از آسیب‌های جدی جلوگیری می‌کند.
نحوه کار کردن کیسه هوا
گفته شد که ایربگ ماشین یک سیستم پیچیده اما کارآمد است که به منظور کاهش آسیب‌های ناشی از تصادفات طراحی شده است. عملکرد ایربگ به چهار مرحله اصلی تقسیم می‌شود: تشخیص تصادف، فعال‌سازی، باز شدن و تخلیه. در ادامه هر یک از این مراحل را به تفصیل توضیح خواهیم داد:
۱. تشخیص تصادف
- سنسورها
در خودروها سنسورهایی وجود دارند که وظیفه تشخیص تصادف را بر عهده دارند. این سنسورها می‌توانند شامل شتاب‌سنج‌ها و سنسورهای فشار باشند. این سنسورها تغییرات سریع در سرعت یا شتاب را که نشان‌دهنده وقوع تصادف است، تشخیص می‌دهند.
- واحد کنترل الکترونیکی (ECU)
سنسورها اطلاعات را به واحد کنترل الکترونیکی (ECU) ارسال می‌کنند. ECU این اطلاعات را پردازش کرده و در صورت تشخیص تصادف، فرمان فعال‌سازی ایربگها را صادر می‌کند.
۲. فعال‌سازی
- سیگنال الکتریکی
زمانی که ECU تصمیم به فعال‌سازی ایربگ می‌گیرد، یک سیگنال الکتریکی به واحد بادکننده (inflator) ارسال می‌کند. این سیگنال باعث آغاز فرآیند شیمیایی در داخل واحد بادکننده می‌شود.
- مواد شیمیایی
واحد بادکننده حاوی مواد شیمیایی است که در هنگام دریافت سیگنال، به سرعت محترق می‌شوند. معمولاً این مواد شامل سدیم آزید (NaN3) هستند که با واکنش شیمیایی، گاز نیتروژن (N2) تولید می‌کنند.
۳. باز شدن
- پر شدن کیسه هوا
گاز نیتروژن تولید شده به سرعت کیسه نایلونی ایربگ را پر می‌کند. این فرآیند تنها در چند میلی‌ثانیه اتفاق می‌افتد و باعث باز شدن ایربگ در تصادف می‌شود.
- ایجاد بالشتک محافظ
کیسه هوا به عنوان یک بالشتک نرم عمل می‌کند که بین سرنشین و بخش‌های سخت داخلی خودرو مانند فرمان، داشبورد یا درها قرار می‌گیرد. این بالشتک ضربه را جذب کرده و شدت آن را کاهش می‌دهد.
۴. تخلیه
- سوراخ‌های تخلیه
پس از برخورد و باز شدن کیسه هوا، سوراخ‌های کوچکی در کیسه هوا وجود دارند که به تدریج گاز را تخلیه می‌کنند. این فرآیند باعث می‌شود که کیسه هوا به آرامی تخلیه شود و سرنشینان بتوانند به راحتی حرکت کنند.
- امکان خروج از خودرو
تخلیه تدریجی هوا از کیسه‌ها امکان خروج آسان‌تر سرنشینان از خودرو را فراهم می‌کند و از گیر کردن آن‌ها جلوگیری می‌کند.
ایربگ در چه سرعتی باز می شود؟
باز شدن ایربگها به عوامل مختلفی بستگی دارد. از جمله شدت و زاویه تصادف، نوع خودرو و نوع ایربگ. با این حال، به طور کلی می‌توان گفت که ایربگها برای باز شدن در تصادفاتی که سرعت خودرو بین 16 تا 24 کیلومتر بر ساعت یا بیشتر است، طراحی شده‌اند. در اینجا به جزئیات بیشتری در باره سوال ایربگ در چه سرعتی باز می شود؟ پاسخ می‌دهیم:
سرعت فعال‌سازی ایربگها
- ایربگ‌های جلویی
ایربگ‌های جلویی معمولاً در تصادفاتی که سرعت خودرو بین 16 تا 24 کیلومتر بر ساعت است فعال می‌شوند.
- ایربگ‌های جانبی
ایربگ‌های جانبی معمولاً در تصادفاتی که سرعت خودرو کمتر از سرعت لازم برای ایربگ‌های جلویی است، نیز فعال می‌شوند. ممکن است حتی در سرعت‌های کمتر از 16 کیلومتر بر ساعت نیز باز شوند.
عوامل تاثیرگذار بر سرعت باز شدن ایربگ
شدت و زاویه تصادف
سنسورهای نصب شده در خودروها شدت و زاویه تصادف را تشخیص می‌دهند. اگر تصادف به اندازه کافی شدید باشد و زاویه آن به گونه‌ای باشد که باز شدن ایربگ ضروری باشد، ایربگها فعال می‌شوند.
نوع خودرو
برخی از خودروها ممکن است دارای سیستم‌های پیشرفته‌تری باشند که قادر به تشخیص شرایط مختلف تصادف و تنظیم سرعت باز شدن ایربگها باشند. این سیستم‌ها معمولاً در خودروهای لوکس و پیشرفته‌تر یافت می‌شوند.
نوع ایربگ
همان‌طور که پیش‌تر ذکر شد، نوع ایربگ نیز می‌تواند بر سرعت باز شدن آن تاثیر بگذارد. ایربگ‌های جلویی، جانبی، پرده‌ای و دیگر انواع ایربگها ممکن است دارای تنظیمات متفاوتی برای فعال‌سازی باشند.
اجزای تشکیل دهنده ایربگ
اجزای تشکیل دهنده ایربگ خودرو شامل موارد زیر می شود:
- کیسه هوا
- چراغ هشدار
- مشتعل ساز
- سنسور ایربگ
- یونت ایربگ خودرو
- حسگرهای کنترل
خطرات باز شدن ایربگ
با وجود اینکه باز شدن ایربگ ماشین به طور کلی برای افزایش ایمنی سرنشینان طراحی شده است، ممکن است خطرات و مشکلاتی نیز به همراه داشته باشند. در اینجا برخی از خطرات و مشکلات احتمالی مرتبط با باز شدن ایربگ در تصادف را بیان می‌کنیم:
۱. سوختگی و خراشیدگی
باز شدن سریع ایربگ می‌تواند منجر به سوختگی‌های سطحی و خراشیدگی‌های پوست شود. این آسیب‌ها معمولاً به دلیل اصطکاک با سطح ایربگ یا مواد شیمیایی داخل آن رخ می‌دهند.
2. آسیب به چشم و صورت
باز شدن ناگهانی و پرقدرت ایربگ می‌تواند باعث ضربه به صورت، چشم‌ها و بینی شود. این ضربات ممکن است منجر به شکستگی‌های جزئی یا آسیب‌های چشم شوند.
3. آسیب به گردن و قفسه سینه
باز شدن ایربگ در سرعت‌های بالا می‌تواند فشار زیادی به گردن و قفسه سینه وارد کند. این فشار ممکن است منجر به کشیدگی عضلات، آسیب به استخوان‌های گردن و قفسه سینه یا حتی آسیب به اندام‌های داخلی شود.
ظاهراً این بالش نجات‌بخش چندان هم نرم به نظر نمی‌رسد. به عقیده کسانی که با خودروهای ایربگ دار سوانح رانندگی را تجربه کرده‌اند، تصادف با چنین خودروهایی بسیار ناگوار و دردآور بوده اما هرچه باشد روشن است که از درد ناشی از برخورد با سطوح سفت‌تر خودرو دلپذیرتر است!
بر اساس برآوردها از سال 1998 که نصب ایربگ در تمام خودروهای سبک و سنگین ایالات متحده اجباری شد تا سال 2008 میلادی بیش از 25 هزار نفر در سوانح رانندگی به خاطر همین ایربگ ها از خطر مرگ نجات یافتند. درواقع می‌توان کیسه هوا را پس از واکسن بزرگ‌ترین خدمت به بشریت دانست.
4. استنشاق گازها و ذرات شیمیایی
مواد شیمیایی مورد استفاده در باز شدن ایربگها ممکن است به شکل گاز یا ذرات ریز در هوا منتشر شوند. استنشاق این مواد می‌تواند منجر به مشکلات تنفسی یا تحریک دستگاه تنفسی شود.
5. هزینه‌های مالی
باز شدن ایربگ به معنای نیاز به تعمیرات و جایگزینی قطعات مربوطه است. این هزینه‌ها می‌تواند بسیار زیاد باشد و برای مالک خودرو بار مالی ایجاد کند.
6. فعال شدن اشتباهی
در برخی موارد نادر، ایربگها ممکن است بدون وقوع تصادف یا در شرایط غیرضروری باز شوند. این موضوع می‌تواند منجر به ایجاد وحشت، آسیب و هزینه‌های اضافی شود.
چگونه می‌توان خطرات را کاهش داد؟
- استفاده از کمربند ایمنی: همیشه از کمربند ایمنی استفاده کنید. کمربند ایمنی نقش مهمی در کاهش آسیب‌ها و افزایش ایمنی در هنگام باز شدن ایربگها دارد.
- نشستن در موقعیت مناسب: اطمینان حاصل کنید که صندلی‌ها در موقعیت مناسبی تنظیم شده‌اند و فاصله کافی بین سرنشینان و ایربگها وجود دارد. کودکان همیشه باید در صندلی‌های عقب و با استفاده از صندلی‌های کودک مناسب نشسته باشند.
- تعمیر و نگهداری منظم: خودرو را به طور منظم بررسی و نگهداری کنید تا سیستم‌های ایمنی آن به درستی کار کنند.
باز نشدن ایربگ ممکن است به دلایل مختلفی باشد. برخی از این دلایل عبارتند از:
۱. خطای سیستمی: اگر سیستم کنترل ایربگ خودرو یک خطای سیستمی را شناسایی کند، ممکن است ایربگها به طور خودکار باز نشوند تا از هرگونه خطر برای سرنشینان جلوگیری شود.
2. خرابی سیم‌ها یا اتصالات: اتصالات برقی یا سیم‌های اتصال ایربگها ممکن است به طور کلی یا جزئی خراب شده یا قطع شده باشند که باعث کار نکردن کیسه هوا می‌شود .
3. تاخیر در سیستم: در برخی موارد، سیستم کنترل ایربگ ممکن است با تاخیر به پاسخگویی به حسگرها یا خطاهای دیگر بپردازد، که کار نکردن کیسه هوا می‌شود.
4. تاثیرات خارجی: برخی از سیستم‌های کنترل ایربگ ممکن است به دلیل شوک‌ها یا ضربه‌های خارجی عملکرد مناسب خود را از دست دهند و در نتیجه ایربگها به طور صحیح باز نشوند.
بهترین راه حل برای عیب بابی ایربگ و برطرف کردن مشکل، مراجعه به تعمیرگاه مجاز خودرو است تا تخصصی و با استفاده از تجهیزات مناسب مانند دیاگ این مشکل تشخیص داده شود.
مزایا و معایب سیستم ایربگ
مزایا:
کاهش آسیب‌ها: ایربگها می‌توانند به طور قابل توجهی آسیب‌های ناشی از تصادفات را کاهش دهند.
افزایش ایمنی: با توجه به انواع مختلف ایربگها، ایمنی سرنشینان در تصادفات از جهات مختلف تضمین می‌شود.
معایب:
هزینه‌های تعمیر و نگهداری: در صورت فعال شدن ایربگ، تعمیر و جایگزینی آن‌ها هزینه‌بر است.
چراغ هشدار ایربگ کجا قرار دارد؟
چراغ هشدار ایربگ معمولاً در صفحه داشبورد خودرو قرار دارد. این چراغ معمولاً با علامت یا نمادی که شامل عکس یک ایربگ است، نشان داده می‌شود. وقتی که خودرو روشن می‌شود،با روشن شدن چراغ ایربگ مواجه خواهید شد تا نشان دهد سیستم آماده برای عملکرد است. اگر ایربگ با هر دلیلی فعال شود یا در معرض خطر قرار بگیرد، این چراغ هشدار به صورت چشمک زن نمایش داده می‌شود، که نشانگر نیاز به بررسی و تعمیرات سیستم ایربگ می‌باشد.
از کجا بفهمیم ایربگ ماشین باز شده است؟
نشانه‌هایی برای اینکه از کجا بفهمیم ایربگ ماشین باز شده وجود دارد که در این بخش به آن می‌پردازیم:
- روشن شدن چراغ ایربگ: باز شدن ایربگ در تصادف منجر به روشن چراغ ایربگ در داشبورد می‌شود که توسط تکنسین خودرو باید خاموش شود.
- بوی خاص: در زمان باز شدن ایربگ، مواد شیمیایی خاصی که برای پر کردن کیسه هوا استفاده می‌شوند، ممکن است بوی مشخصی ایجاد کنند. این بو معمولاً شبیه به بوی باروت یا مواد محترقه است.
- پارگی قطعات داخلی: در محل‌هایی که کیسه‌های هوا نصب شده‌اند، ممکن است پارگی یا شکاف‌هایی دیده شود. این پارگی‌ها به دلیل باز شدن سریع کیسه‌های هوا ایجاد می‌شوند.
آیا ایربگ باز شده قابل تعمیر است؟
باز شدن ایربگ در تصادف سوال به همراه خود دارد که آیا ایربگ باز شده قابل تعمیر است یا نه؟
با باز شدن ایربگ ماشین گاز آن نیاز به شارژ مجدد خواهد داشت و در تمامی خودروها با پوسته کیسه هوا پاره خواهد و نیاز به تعویض خواهد داشت. تنها چیزی که نیاز به تعویض ندارد یونیت Airbag است که نیاز به برنامه نویسی مجدد دارد و باید توسط افراد متخصص انجام شود. در صورتی که از متخصص این کار کمک نگیرید با کار نکردن کیسه هوا مواجه خواهید شد. این موضوع ممکن است خسارت‌های جانی جبران ناپذیری را برایتان فراهم کند.
جمع‌بندی
مطالب ارائه شده در این مقاله نشان داد که استفاده از ایربگ به عنوان یکی از فناوری‌های ایمنی اصلی در خودروها بسیار حیاتی است. ایربگها یک نوع کیسه هوا هستند که در صورت وقوع تصادف از آسیب دیدگی به سرنشینان جلوگیری می‌کنند. این فناوری پس از سال‌ها توسعه، بهبودهای چشمگیری را در زمینه ایمنی خودروها به ارمغان آورده است. با توجه به اهمیت ایربگ ماشین، باید همه خودروها مجهز به این تجهیزات باشند تا در صورت لزوم، مانع از وقوع آسیب‌های جدی به سرنشینان شوند.
