سگدست در واقع یکی از قطعات مهم و کاربردی در سیستم جلوبندی خودرو محسوب می‌شود. جلوبندی خودرو شامل قطعات زیادی مانند فنر، سیبک‌ها، طبق، شغال دست، سگ دست، اکسل، دستگاه تعلیق و … می‌باشد که وظایف این سیستم ، حفظ تعادل و هندلینگ راحت و تعلیق پذیری در چاله‌ها و پیج‌های جاده می‌باشد. در این مقاله قصد داریم که سگدست خودرو را به طور کامل توضیح دهیم و وظایف آن و نیز علائم خرابی سگ دست را با هم بررسی کنیم. پس با فروشگاه اینترنتی لوازم یدکی ماشین نو همراه باشید.
سگدست (سگ دست) ماشین چیست؟
یکی از قطعات اصلی جلوبندی خودرو، قطعه‌ای ساده و به نسبت ارزان قیمت به نام سگدست (steering knuckle) است که ضمن نگهداری چرخ، وظیفه چرخاندن آن را بر روی محور فرمان نیز به عهده دارد.
در واقع سگ دست قطعه‌ای لولا مانند است که دیسک ترمز، فرمان خودرو، کمک‌ها و توپی و اتصالات چرخها همگی به آن متصل می‌شوند. سگ دست اگرچه قطعه‌ای ساده به شمار می‌رود اما در صورت خرابی، باعث کشیده شدن خودرو به یک سمت می‌شود و رانندگی را برای شما مشکل خواهد کرد.
سگ دست در واقع یکی از قطعات اصلی متصل به چرخ برای انتقال وزن بدنه خودرو به چرخها و نهایتاً به زمین و انتقال حرکت چرخها به خودرو برای حرکت به طرفین می‌باشد. این یک ابزار ریخته گری بسیار مقاوم است که سایر قطعات جلوبندی خودرو مانند میل موج گیر، کمک فنر، سیبک ها، میل تعادل، طبق و … به نحوی بر روی آن سوار یا هماهنگ با آن کار می‌کنند. سگدست خودرو در اندازه‌ها و طرح‌های مختلفی ارائه می‌شوند که اغلب متناسب با قطعات اصلی محرک خودرو، نوع ترمزها و نوع تعلیق یا هندسه خودرو هستند. به عنوان مثال نوع سگدست خودروی ام وی ام ۵۳۰ با سگدست ام وی ام ۳۱۵ و یا سایر برند‌های خودرو متفاوت است.
قطعات مربوط به سگ دست و جلوبندی خودرو
سگدست در واقع یکی از قطعات مهم و کاربردی در سیستم جلوبندی خودرو محسوب می‌شود. در حقیقت سیستم جلوبندی خودرو مجموعه بزرگی از قطعات خودرو است که وظیفه هندلینگ راحت خودرو در هنگام رانندگی را برعهده دارد.
به بیان ساده، جلوبندی به قسمت‌های زیرین جلوی خودرو گفته می‌شود.
در این میان، سگدست اصلی ترین قطعه جلوبندی است که سایر اجزای چرخ و سیستم تعلیق بر روی آن بسته می‌شود. محل قرار گیری این سگ دست را می‌توانید در تصویر زیر مشاهده کنید.
چرخ خودرو در واقع حول سگدست دوران و چرخش می‌کند و روی آن یاتاقان بندی نیز می‌شود. به این قطعه سگ دست نشیمنگاه نیز گفته می‌شود. سگ دست در دو طرف خود دارای بوش‌های محوری می‌باشد که از یک سمت به قطعات متحرک سیستم تعلیق خودرو و از طرف دیگر به شاسی خودرو متصل می‌گردد و نقش اتصال شاسی خودرو به قطعات تعلیق و حرکت خودرو را نیز بر عهده دارد.
نکته‌ای که باید به آن توجه داشت این است که سگ دست چرخ‌های جلو با چرخ‌های عقب متفاوت است. سگ دست‌های جلویی لولا مانند هستند و از بازویی برخوردارند که وظیفه زاویه دار کردن چرخها را بر عهده دارند. اما چرخ‌های عقب به دلیل ثابت بودن، از این بازوی فرمان‌پذیر بی نیاز هستند.
از دیگر قطعات اصلی که به سگ دست متصل می‌شوند می‌توان به بلبرینگ‌ها اشاره نمود. بلبرینگ چرخها که از دو قسمت ثابت و متحرک و چندین قطعه ریز بین این دو قطعه ثابت و متحرک که ساچمه گفته می‌شود، تشکیل شده است و وظیفه راحتی چرخش محور چرخها را بر عهده دارد.
بلبرینگ‌ها با چند پیچ به سگ دست متصل می‌شوند به این صورت که چند پیچ در قسمت ثابت بلبرینگ برای اتصال به سگ دست تعبیه شده است. معمولا سوراخ‌های موجود در سگ دست خود به صورت استاندارد رزوه شده اند و به راحتی بلبرینگ‌ها بر روی آن پیچ می‌شوند و نیازی به مهره کردن آنها نیست.
در تصویر فوق قسمت‌های نارنجی رنگ سگ دست، آبی رنگ پلوس و کاور آن و قسمت زرد رنگ بلبرینگ چرخ را نشان می‌دهند.
بر روی قسمت متحرک بلبرینگ چرخ دیسک ترمز نصب می‌شود که به همراه چرخ دائما در حال چرخش است. همچنین دیسک ترمز دارای یک کاور است که مابین بلبرینگ و سگ دست قرار می‌گیرد.
نحوه اتصال دیسک ترمز به سگدست نیز در تصویر زیر نشان داده شده است. در این نمایه قطعات به ترتیب شماره سگ دست، کاور دیسک ترمز، بلبرینگ چرخ و دیسک ترمز هستند. رینگ و لاستیک نیز از طریق اتصال به دیسک ترمز به نوعی به سگدست ارتباط پیدا می‌کنند.
انواع سگدست خودرو
چرخها همیشه نیروی خودرو از گیربکس دریافت نمی کنند. در واقع برخی چرخها اصطلاحاً غیر محرک هستند و فقط می‌چرخند. در این حالت آنها به نیروی گیربکس نیاز ندارند و در نتیجه شکل ظاهری سگ دست‌های آنها هم کمی متفاوت می‌شود.
برای چرخ‌های غیر محرک از سگ دست‌های مخروطی استفاده می‌شود. در این مدل، پلوس از طریق سوراخی که در میانه مخروط ایجاد شده عبور می‌کند و به سایر قطعات چرخ متصل می‌شود.
همانطور که گفته شد سگ دستها در دو نوع سگدست چرخ‌های جلو و سگ دست چرخ‌های عقب وجود دارند.
سگ دست چرخ‌های جلو
علاوه بر انتقال وزن خودرو به چرخها، وظیفه تعلیق پذیری و نیروی دورانی چرخها و فرمان پذیری را نیز بر عهده دارد. به سگ دست چرخ‌های جلو، پلوس ماشین که خود وظیفه انتقال نیروی چرخشی از گیربکس به چرخها را دارد به همراه کاور دیسک ترمز متصل می‌گردد.
سگ دست چرخ‌های عقب
کمی متفاوت تر هستند و وظیفه اصلی آنها تنها نشیمنگاه مناسب برای اتصال شاسی به چرخها می‌باشد. در سگ دست چرخ‌های عقب یک بازو برای اتصال طبق بالا و یک بازو برای اتصال طبق پایین وجود دارد و خبری از بازویی که مربوط به تعلیق پذیری فرمان خودرو باشد، نیست.
یکی از قطعات متصل و اساسی متصل به سگ دستها کمک فنرها می‌باشند. این قطعه از طرف بالا به شاسی خودرو از طرف پایین به سگ دست و چرخها متصل می‌گردد. کمک فنر نیز به عنوان یکی از قطعات جلوبندی خودرو، در تعدیل نیروی‌های لرزشی و نوسانات جاده ایی به حرکت نرم خودرو کمک می‌کند و از انتقال نیروی حرکتی، ضربه‌ای و لرزشی چرخها به شاسی و کابین خودرو جلوگیری می‌کند.
فنر با توجه به ماهیتی که دارد در اثر فشار و کشش واکنش نشان می‌دهد که کمک فنر این واکنش را تعدیل و به کمک فنر می‌رود تا بتواند وظایف خود را نیز به درستی انجام دهد.
عملکرد سگدست خودرو و کاربرد آن
همانطوری که در ابتدای مطلب نیز گفته شد، سگدست خودرو یکی از اجزای مهم و پرکاربرد خودروها است که وظایف زیادی را برعهده دارد به عنوان مثال، می‌توان به مهمترین آن در زیر اشاره کرد:
- قابلیت نگهداری از چرخها جلو و عقب
- قابلیت سوار کردن قطعات مهم سیستم تعلیق خودرو، مانند توپی، دیسک‌های ترمز، فرمان، و سایر اتصالات
- قابلیت اتصال میل کمک در سیستم تعلیق خودرو
- قابلیت به چرخش و یا کنترل چرخها در مسیر
- قابلیت یاتاقان بندی چرخ وسیله نقلیه بر حول محورش
هدف از سگدست خودرو را می‌توان به صورت خلاصه عنوان کرد:
۱. برای پشتیبانی از وزن خودرو
این نوع قطعه از چرخها پشتیبانی می‌کند، با اتصالات محوری آن را به سیستم تعلیق متصل می‌کند. وقتی ماشین در حرکت نیست، سگدست‌ها در محور جلو و عقب وزن خودرو را نگه می‌دارند. هنگام حرکت، اجزا بخشی از وزن را تحمل می‌کنند.
۲. کمک به چرخاندن چرخها
سگدست خودرو نقاط انتهایی اجزای سیستم فرمان هستند. آنها به راننده اجازه می‌دهند به چرخها متصل شوند و اجازه می‌دهند ورودی‌های فرمان و تغییر مکان زاویه‌ای چرخها را انجام دهند. در نتیجه، شما می‌توانید جهت خودرو را راهنمایی یا کنترل کنید.
۳. سوار کردن چرخ‌های خودرو
معمولاً سگدست خودرو از قسمت‌هایی مانند توپی یا اسپیندل تشکیل شده است. اسپیندل نصب اجزای چرخ مانند بلبرینگ را فراهم می‌کند. از طرف دیگر توپی اجازه می‌دهد تا شافت CV به چرخها متصل شود (و آنها را به حرکت درآورد). به این ترتیب، سگدست وقتی چرخ خودرو ثابت است و یا حرکت می‌کند چرخها را در جای خود نگه می‌دارد.
۴. کولیس ترمز را سوار کنید
امروزه تقریباً هر وسیله نقلیه از ترمزهای دیسکی در چرخ‌های جلو استفاده می‌کند. بسیاری از آنها در محور عقب خود این قطعه را نیز دارند. ترمزهای دیسکی دارای کولیس‌هایی هستند که لنت ترمز را پشتیبانی و حرکت می‌دهند. برای نصب کولیس، نیاز به سگدست خودرو است. آنها بر روی خود سوراخ یا جای پیچ دارند که امکان می‌دهد کولیس‌ها روی آن نصب شوند.
برای اینکه یک سگدست بتواند این عملکردها را انجام دهد، باید آنقدر قوی باشد که در برابر نیروهای مختلف، سایش مکانیکی و خوردگی مقاومت کند. تحقیقات زیادی در زمینه انتخاب مواد مورد استفاده، برای طراحی و تولید ساختار سگدست‌ها در جهان صورت گرفته است و در حال حاضر از موادی مانند فولاد، آلومینیوم، چدن تولید می‌شود.
طراحی منحصر به فرد سگدست‌ها
سگدست‌های چرخ جلو در تمامی خودروها به این صورت طراحی شده اند که پلوس بتواند نیروی دورانی خود را از گیربکس بگیرد و آن را به قسمت بلبرینگ‌ها و نهایت چرخها منتقل کند.
مگر اینکه خودرو چهار دیفرانسیل باشد، در غیر این صورت در اکثر خودروها، دو چرغ عقب، نیازی به انتقال نیرو از قسمت گیربکس به چرخها وجود ندارد و در این حالت، چرخها فقط حول محوری می‌چرخند و نیازی به بلبرینگ ندارند. به همین منظور طراحی سگ دستها در چرخ‌های عقب متفاوت و به شکل مخروطی و بدون سوراخ و بلبرینگ در وسط آنها طراحی می‌شوند.
در طراحی سگ دستها دومین عامل مهمی که باید مورد توجه قرار گیرد، استحکام و نحوه اتصال آن به چرخ و شاسی خودرو می‌باشد که این قطعه بتواند به راحتی نیروی وزن بدنه را تحمل کند و در ضربات جاده ایی که اثر وزن تشدید می‌گردد از مقاومت بالای بر خوردار باشد.
طول عمر و خرابی سگدست
این قطعه به خودی خود دچار خرابی و یا نقص فنی نمی گردد و فقط زمانی این قطعه آسیب پذیر خواهد بود که به آن ضربه شدیدی در اثر تصادف و چاله‌های عمیق وارد شود. این قطعه از قطعات ریز و استهلاک پذیر ساخته نشده است و به همین دلیل یکی از قطعات با طول عمر بالا در خودرو محسوب می‌گردد.
در صورت معیوب شدن و خمیدگی این قطعه، سگدست اثر خود را به صورت حرکت زاویه دار چرخها و کشیدگی خودرو به سمت چپ یا راست را خواهد داشت.
زمانی که سگ دست معیوب گردد و چنین واکنشی را در خودروی خود احساس کنید، این خرابی می‌تواند به فنرها و سیستم جلوبندی اتومبیل شما ضربه وارد کند و موجب خرابی سیستم جلوبندی نیز گردد. به همین دلیل اگر در خودروی خود در مواقع رانندگی، حس انحراف از جاده داشتید، ممکن است که یکی از دلایل آن خراب شدن سگدست سیستم جلوبندی شما باشد.
سگدست‌ها در صورت معیوب شدن قابل تعمیر هستند و در بعضی مواقع تعویض آنها بهتر است. قیمت سگ دستها معمولاً خیلی بالا نیستند و نسبت به قطعات دیگر بسیار به صرفه تر هستند که در صورت معیوب شدن، آن را تعویض کنند. به همراه تعویض این قطعه بهتر است که بلبرینگ‌های آن نیز تعویض شوند.
آیا انحراف و کشیدگی خودرو به دلیل خرابی سگدست می‌باشد؟
شاید بارها برای شما هم پیش آمده است که در حین رانندگی احساس می‌کنید خودروی شما تمایل زیادی دارد که به یک سمت کشیده شود. در این موارد چندین مورد را باید بررسی کرد تا بتوانیم مطمئن شویم که ایراد از سگ دست ماشین شماست.
در حالت اول و ساده ترین مرحله، حتما میزان باد لاستیک خودروی خود را بررسی کنید. بعضی مواقع با اختلاف باد بین دو لاستیک جلویی و یا دو لاستیک عقبی، این اثر کشیدگی به یک سمت در خودرو به وجود می‌آید که ممکن است راننده را به اشتباه بیندازد و برای رفع این عیب سراغ جلوبندی خودرو برود.
البته در این قسمت میزان ساییدگی لاستیک نیز می‌تواند در این انحراف تاثیرگذار باشد. در مواردی که میزان سائیدگی دو چرخ جلو، به یک اندازه نباشند، این احتمال وجود دارد که خودرو به یک سمت کشیده شود و دلیل آن نیز تغییر محیط دور چرخها می‌باشد و چنانکه در اثر ساییدگی لاستیک، دور محیط یک لاستیک از لاستیک هم ردیف خود کمتر باشد، در حین حرکت، یکی از چرخها می‌خواهد فاصله بیشتری را بر روی جاده طی کند و این موجب کشیده شدن خودرو به سمت لاستیکی باشد که بیشتر ساییده شده است.
در حالت دوم زمانی است که موقع ترمز و حتی در جاده به هنگام نیش ترمز و کاهش سرعت خودرو، شما احساس انحراف به چپ یا راست خواهید داشت که این مورد هم ممکن است راننده را به اشتباه وادارد.
در این حالت انحراف به چپ یا راست خودروی شما به خاطر عدم هماهنگی ترمزهای شماست. به این صورت که با ترمز کردن ممکن است قدرت ترمز و نیروی نگهدارنده در سیستم ترمز شما، به یک چرخ بیشتر از چرخ دیگر وارد شود.
به این صورت که یک سمت از خودروی شما هنوز میل به حرکت کردن دارد و یک سمت از خودروی شما در اثر ترمز می‌خواهد متوقف شود که این مورد باعث کشیده شدن خودروی شما به یک سمت می‌شود. برای رفع این مورد کافیست که خودروی خود را به یک مکانیکی ساده نشان دهید و از او بخواهید که این مورد و سیستم ترمز خودروی شما را تنظیم کند.
در حالت سوم نیز می‌توان به تنظیم فرمان توسط بی دقتی اوستا کار اشاره کرد. این مورد به راحتی قابل مشاهده و حدس زدن می‌باشد و می‌توانید بلافاصله با مراجعه به یک مکانیکی و یا نمایندگی، از او بخواهید که فرمان شما را تنظیم کند تا این حالت کشیدگی و انحراف در خودروی شما رفع گردد.
اما در حالت چهارم، خودروی شما در حین رانندگی بدون ترمز گرفتن، ممکن است که به یک سمت کشیده شود و این کشیدگی و انحراف به احتمال بسیار زیاد به علت خرابی سگ دست در سیستم جلوبندی اتومبیل شما می‌باشد که با تشخیص کارشناس ممکن است تعمیر و یا کلا تعویض گردد.
همانطور که پیشتر اشاره شد، سگدست‌ها بسیار مقاوم هستند و چنانکه خودروی شما دچار تصادف و یا ضربات سنگین چاله ایی نشود، این قطعه می‌تواند سالهای سال بدون ایراد در سیستم جلوبندی شما به خوبی نقش ایفا کند.
سگدست خودروها از چه موادی تولید می‌شود؟
بسیاری از سگدست‌های موجود در بازار امروزه از فولاد‌های مقاوم ساخته شده اند. چدن نیز ماده محبوب این قطعات بوده است که از گذشته تا کنون بسیاری از قطعه سازان برای تولید سگدست خودرو از این مواد استفاده می‌کنند. با توجه به نیاز فوری به قطعات خودرو سبک تر، آلومینیوم به سرعت به اصلی ترین ماده برای تولید سگدست در دنیا تبدیل شده است.
ساختن سگدست چدنی هزینه کمتری دارد. این ماده همچنین چالش‌های کمتری برای ماشین ایجاد می‌کند. علیرغم این مزایا، چدن دارای نکات منفی نیز است. به عنوان مثال به هنگام ریخته گری چدن منفذهایی درون قطعه تولید می‌شود که ممکن است در کاربردهای سنگین، سگدست ماشین دچار آسیب شود.
استفاده از فولاد باعث ایجاد سگدست‌های محکم، قابل اعتماد و با دوام می‌شود. هر چند ماشینکاری این ماده کمی دشوار است. اما می‌توان آن را در مدل‌های مختلف و با طول عمر بالا تولید کرد..
سگدست خودرو آلومینیوم سبک هستند و دارای خاصیت شکل پذیری بالایی هستند. مهمترین مزیت آن این است که، آنها ترکیبی مناسب برای ساخت ارزان، صرفه جویی در مصرف سوخت خودرو و کاهش آلایندگی ایجاد می‌کنند. یک نقطه ضعف عمده آلومینیوم این است که در برابر فشارهای زیاد مقاومت زیادی ندارند.
راهنمای انتخاب و خرید سگدست خودرو
قطعا شما هنگام خرید سگدست خودرو، بهترین کیفیت را می‌خواهید. همچنین، موردی که متناسب با نوع و مدل وسیله نقلیه شما باشد. پس بهتر است هنگام خرید این عوامل را در نظر بگیرید.
۱. مواد
اگر وزن قطعه برای شما مسئله‌ای ندارد، بهتر است یک سگدست استیل خریداری کنید. در غیر این صورت، می‌توانید از وزن کم آلومینیوم بهره مند شوید. اتومبیل‌های جمع و جور معمولاً به قطعات سبک نیاز دارند، در حالی که توانایی مقاومت در برابر آسیب برای وسایل نقلیه سنگین مطلوب تر است.
۲. سازگاری
سگدست خودرو معمولاً متناسب با وسایل نقلیه خاص ساخته می‌شوند. به همین ترتیب، فقط باید متناسب با نیازهای وسیله نقلیه خود آن را انتخاب کنید. فروشندگان قطعات خودرو می‌توانند در انتخاب مورد مناسب به شما کمک کنند. هنگام خرید آنلاین، اطلاعات ماشین خود را داشته باشید تا سگدست خود را جستجو و سفارش دهید.
۳. نصب آسان
نصب برخی از سگدست‌ها دشوار است در حالی که برخی دیگر را می‌توان به راحتی نصب کرد. مدل‌های راحت تر سگدست، آنهایی هستند که قبلا اجزای آنها مونتاژ شده است. اگر می‌خواهید تعویض سگدست خودرو را خودتان انجام دهید، مناسب ترین نوع را انتخاب کنید.
۴. موارد خاص
اگر در شرایط سخت رانندگی کنید و ممکن است خودروی شما همواره در معرض آسیب باشد، از یک سگدست خودرو مناسب استفاده کنید. این جز از خودرو می‌تواند مدل‌های مختلفی داشته باشد که می‌توانید متناسب با بودجه خود آنها را خریداری کنید. سعی کنید موردی را انتخاب کنید که در برابر برابر خوردگی و شرایط سخت مقاوم باشد.
مشکلات موجود در سگدست خودرو و نکات مربوط به نگهداری آن
سگدست خودرو هنگام حرکت خودرو تحت فشارهای، کششی بالایی قرار می‌گیرد. اگرچه آنها برای شرایط سخت ساخته شده اند، اما برخی شرایط می‌توانند آنها را دچار خرابی‌های شدیدتر کند.
مشکلات سگدست خودرو شامل ترک خوردگی، خم شدن و ساییدگی سوراخ‌هایی است که اجزای مختلف را بر روی خود سوار می‌کند. این نکات می‌تواند به جلوگیری از آسیب و افزایش طول این قطعه کمک کند.
از ترمز سخت جلوگیری کنید، این باعث می‌شود که سگدست به گشتاور زیاد برسد. ترمز سخت همچنین سگدست را در خط ضربه مکانیکی قرار می‌دهد که ممکن است باعث شکستگی و اشکال دیگر شود.
از شلوغ کردن بیش از حد سیستم تعلیق خودداری کنید، وقتی قسمت‌های سیستم تعلیق شلوغ می‌شوند، شوک‌ها و فنرها دیگر نمی توانند وزن خودرو را کاهش دهند. سپس مجموعه سگدست تمام نقص‌های جاده را تحمل می‌کند و منجر به آسیب می‌شود.
از چرخش با سرعت زیاد خودداری کنید، با این کار مقداری از نیروی وارد شده به چرخها به سمت سگدست منتقل می‌شود. این موضوع ممکن است منجر به فرسودگی سوراخ‌های سگدست شود. اگر خیلی شدید باشد، حتی ممکن است باعث شکستگی شود.
بازرسی منظم، سگدست خودرو معمولاً از سایر اجزای متصل به آنها بیشتر است. هنگام تعویض این قطعات دیگر، توصیه می‌شود که مونتاژ سگدست را از نظر آسیب دیدگی بررسی کنید. به دنبال ترک یا شکستگی و یا فرسودگی آن باشید.
خرید اینترنتی سگدست
همانطور که در این مقاله بیان شدن سگ دستها قطعه‌ای به صرفه و ارزان اما حیاتی و مهم هستند و باید در صورت بروز علائم خرابی نسبت به تعویض آنها اقدام کرد. برای خرید سگدست پراید، پژو 206، پارس و حتی خودروهای خارجی مانند ام وی ام، برلیانس و … به صورت نقد و اقساط 12 ماهه می‌توانید به فروشگاه اینترنتی ماشین نو مراجعه کنید. برای مشاهده و خرید این قطعات، روی بنر زیر کلیک کنید.
جمع‌بندی
سگدست خودرو ممکن است از اجزای محبوب خودروها باشند، بیشتر به این دلیل که به ندرت دچار خرابی شده و تعویض می‌شوند. با این حال، آنها از مهمترین بخش‌های یک خودرو به شمار می‌روند. خودروی شما برای هدایت و سیستم تعلیق برای اتصال به چرخها به آنها نیاز دارد. اطلاعات موجود در این راهنما به منظور گسترش دانش شما در مورد این اجزای حیاتی اتومبیل است.
به نظر شما سیستم تعلیق خودروها تا چه اندازه‌ای به سگدست خودرو وابستگی دارند و نبود آن چه مشکلاتی را به دنبال دارد؟
